محمدتقی جواهری گیلانی، معروف به محمد شمس لنگرودی، از شاعران محبوب ایرانی است که آثارش، با ویژگی های بی همتا و لحن بی تکلفشان، مورد توجه مردم و بالأخص نسل جوان قرار گرفته اند. شمس لنگرودی، متولد ۲۶ آبان ۱۳۲۹ در لنگرود، یک چهره فرهنگی متفاوت است که تکثر وجوه مختلف شخصیتش، محبوبیت او را در بین مردم چند برابر کرده. او در رشته اقتصاد تحصیل کرده، به عنوان پژوهشگر هنر و مورخ ادبیات مطرح است و تجربه بازیگری سینما را هم در کارنامه دارد.

سابقه طولانی شمس لنگرودی در ادبیات و تجربه نیم قرن مأنوس بودنش با شعر فارسی، باعث شده که آثارش، در دوره های مختلف، شکل و شمایل متفاوتی به خود بگیرند؛ با این حال، از نادر نادرپور، فریدون مشیری و احمد شاملو می توان به عنوان سه چهره مؤثر بر شمس لنگرودی نام برد.

دو خصلت کوتاه نویسی و سادگی، ویژگی های منحصربه فرد شعر شمس لنگرودی به شمار می روند. او با اشعار کوتاه و موجزش که گاهی به یک خط هم نمی رسند، در میان نسل جوان به محبوبیت رسیده است و با تک جمله های اثرگذار به یاد آورده می شود. علاوه بر این، شمس لنگرودی، با وجود قرار گرفتن در زمره شاعران متمایل به شعر سپید که تعمدا خود را به رعایت وزن و قافیه پایبند نمی کنند، از به کار بردن تعابیر ثقیل و واژگان دشوار و نامأنوس هم می پرهیزد و برعکس احمد شاملو، با ساده ترین عبارات حاوی تعابیر روزمره و واژگان بی تکلفی که ممکن است در محاورات مردم عادی هم زیاد به کار روند، ابیات پرشور و خیال انگیز می آفریند. به لحاظ مضمونی، عشق و ستایش حیات، با چاشنی جست وجوی معنای زندگی در ساده ترین تجلیات هستی و تأمل عاشقانه در موقعیت های به ظاهر روزمره و متداول، درون مایه شعر این شاعر معاصر را تشکیل می دهند. از او بیش از بیست مجموعه شعر به چاپ رسیده که از مهم ترین آن ها می توان به «هیچ کس از فردایش با من سخن نگفت»، «منظومه بازگشت و اشعار دیگر»، «تعادل روز بر انگشتم»، «توفانی پنهان شده در نسیم»، «باغبان جهنم» و «رسم کردن دست های تو» اشاره کرد.






نگاهی به حضور شمس لنگرودی در سینما به مناسبت زادروزش

 

از محمد شمس لنگرودی دو رمان نیز به چاپ رسیده که هر دو آثاری کم حجم هستند و ویژگی های شعر های او را نیز منعکس می کنند. «رژه بر خاک پوک» قصه ای با رگه های سیاسی، درباره دوران گذار یک جامعه تحت سلطه استبداد با مردمی خرافاتی و مفلوک، است که از سوی موسسه انتشارات نگاه به چاپ رسیده. «آن ها که به خانه من آمدند» نام دیگر رمان شمس لنگرودی است که یک اثر اجتماعی و فکری، درباره تقابل روشنفکری و سنت، به شمار می رود و نشر افق آن را منتشر کرده است. محمد شمس لنگرودی در قامت پژوهشگر و مورخ ادبیات هم چهره مهمی به شمار می رود که آثار ارزنده ای در تحلیل ادبیات فارسی به رشته تحریر درآورده. مجموعه چهارجلدی «تاریخ تحلیلی شعر نو» به بررسی جامعه شناختی و شعر نو فارسی در فاصله بین سال های ۱۲۸۴ تا ۱۳۵۷ اختصاص دارد. این کتاب با رویکردی تاریخ نگارانه نوشته شده و هر جلدش به یک دوره از تاریخ ادبیات ایران اختصاص دارد.






نگاهی به حضور شمس لنگرودی در سینما به مناسبت زادروزش

 

«گردباد شور جنون» دیگر اثر شمس لنگرودی با موضوع احوال و اشعار کلیم کاشانی است که به تحلیل و بررسی سبک هندی می پردازد. وی همچنین صاحب کتابی با عنوان «از جان گذشته به مقصود می رسد» نیز هست که، با رویکردی تحلیلی در تاریخ ادبیات، یک اثر بیوگرافیک درباره زندگی، شعر و اندیشه نیمایوشیج، پدر شعر نو فارسی و بنیان گذار سبک نیمایی، به شمار می رود. محمد شمس لنگرودی، از اواخر دهه هشتاد و زمانی که در آستانه شصت سالگی به سر می برد، چالش تازه و عجیبی را آغاز کرد که بی گدار به آب زدن در آن، ممکن بود بخشی از اعتبارش نزد مردم را خدشه دار کند. مرد چندوجهی و متفاوت ادبیات ایران اما، با جسارتی تحسین برانگیز، خطر بازیگر شدن در سینما را پذیرفت و در حالی که اهالی فن شانس زیادی برایش متصور نبودند، در طول نزدیک به یک دهه فعالیت در سینمای ایران به عنوان بازیگر، پنج بار مقابل دوربین فیلم های مختلف قرار گرفت و لحظات جذابی را برای دوست داران سینما رقم زد.

همان گونه که از مرد دنیادیده و سرد و گرم روزگار چشیده ای مثل شمس لنگرودی انتظار می رفت، او اسیر وسوسه شهرت نشد و به درستی دریافت که نخستین و مهم ترین گام در بازیگری سینما، انتخاب درست و سنجیده نقش هاست. او برای ورود به سینما، پیش از هر چیز، خودش را می شناخت و به خوبی می دانست نباید انعطافی که از یک بازیگر حرفه ای سینما انتظار می رود را از خودش توقع داشته باشد؛ در این یک دهه، صرفا نقش هایی را پذیرفت که با درونیات و ویژگی های شخصی اش قرابت داشته باشند. شمس لنگرودی در نخستین تجربه سینمایی خود، به یکی از عجیب ترین پروژه های سینمایی چند دهه اخیر پیوست و جلوی دوبین فیلم «فلامینگو شماره سیزده» حاضر شد؛ اثری به کارگردانی حمید رضا علیقلیان که فیلم نامه آن را رسول یونان نوشته بود و سه شاعر ایرانی در آن به بازیگری پرداخته بودند.




نگاهی به حضور شمس لنگرودی در سینما به مناسبت زادروزش



البته «فلامینگو شماره سیزده» هرگز به قدری که انتظار می رفت دیده نشد، ولی تجربه متفاوتی برای شمس لنگرودی بود. فضاسازی خاص یک تبعیدگاه کوهستانی، شخصیت های عجیب فیلم که هر کدام در جهان ذهنی سوررئال خود می زیستند در کنار لحن شاعرانه و نمادگذاری های پیچیده و مفهومی آن، مهم ترین ویژگی هایی بودند که باعث شدند مخاطب چندان از فیلم استقبال نکند. پس از این فیلم، شمس لنگرودی که انگار تازه با سینما ارتباط برقرار کرده بود، با فیلم «پنج تا پنج»، مقابل دوربین تارا اوتادی حاضر شد. این فیلم قصه مردی را روایت می کرد که دچار سانحه شده و مجبور می شود شبی را در منزل چند مرد دیگر بماند؛ اما صاحبان خانه برای پذیرفتنش شرطی عجیب می گذارند.




نگاهی به حضور شمس لنگرودی در سینما به مناسبت زادروزش

 

هم بازی شدن شمس لنگرودی با رضا کیانیان در این فیلم، موجبات حرفه ای تر شدن نگاه شمس به سینما را فراهم آورد و او را در آستانه بهترین نقش آفرینی سینمایی خود تا به امروز قرار داد. قصه یک مرد مسن و منزوی به نام منوچهر که در مسیر یافتن دوست قدیمی خود، ناخواسته با دو جوان همراه می شود، مبنای تولید فیلم تحسین شده «احتمال باران اسیدی»، اثر بهتاش صناعی ها، را فراهم آورد. تقابل سبک زندگی و روحیات مندرس و محافظه کارانه پیرمرد با شور و خطرپذیری جوانان فیلم، قصه جذاب و روایت تأمل برانگیزی را پیش چشم مخاطب قرار می داد. شمس لنگرودی در این فیلم توانست با رعایت استاندارد های بالای بازیگری و اجرای باورپذیر و پرظرافت شخصیت منوچهر، حتی به نامزدی جایزه بهترین بازیگر نقش اصلی مرد در نهمین جشن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران نیز دست یابد.




نگاهی به حضور شمس لنگرودی در سینما به مناسبت زادروزش



او پس از این فیلم، یک حضور کوتاه و تبلیغاتی را در فیلم «رفتن» برادران محمودی تجربه کرد؛ جایی که فقط در یک سکانس، زوج افغان قصه را از بالا تماشا می کند و در نگاهش حرف ها و قضاوت هایی نهفته است. یک سال بعد اما، با فیلم «دوباره زندگی» نقش آفرینی پررنگی را در سینما تجربه کرد. این فیلم قصه یک زوج کهن سال را روایت می کند که در کشمکش برای رفتن به خانه سالمندان هستند، اما اتفاقی رخ می دهد که آن ها را، برخلاف ترس ها و مقاومت هایشان، دوباره به زندگی بازمی گرداند. «دوباره زندگی»، ساخته رضا فهیمی، در گروه هنر و تجربه به نمایش درآمد و برای شمس لنگرودی تجربه متفاوتی محسوب می شد.



نگاهی به حضور شمس لنگرودی در سینما به مناسبت زادروزش
همرسانی کنید:
برچسب‎ها : شمس لنگرودی

طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان