زندگینامه :

به گزارش لنگرنیوز، رضا رضا زاده لنگرودی سال ۱۳۲۹ در لنگرود به دنیا آمد،تحصیلات متوسطه خود رادر زادگاه خویش به پایان برد و برای ادامه تحصیل راهی تهران ‏می شود.

علاقه او به تاریخ از دوران نوجوانی شکل گرفت و بر مبنای این علاقه نیز، راه تحصیلات عالیه اش را پی گرفته است.

1


دوران تحصیل :

رضا زاده لنگرودی تحصیلات ‏آکادمیک خویش را تا مقطع دکترای تاریخ از دانشگاه پاریس پیش برد و درطی این دوران نیز از تحقق و پژوهش در آن نیز غافل نمانده است.

رضا ‏زاده لنگرودی از چهره های شاخص تاریخ نگاری بخصوص در حوزه دانشنامه نویسی در ایران است.‏

گروه : علوم انسانی

رشته : تاریخ

گرایش : ترکمانان

تحصیلات رسمی و حرفه ای : پایان دوره متوسطه در زادگاهش و اخذ دکترای تاریخ از دانشگاه پاریس

تخصص ویژه او پژوهش در دوره ایلخانیان و متخصص تاریخ نگاری ‏ترکمانان است.

مشاغل و سمتهای مورد تصدی :

رضا رضا زاده لنگرودی مدیریت گروه تاریخ در بنیاد دایرة المعارف اسلامی را برعهده دارد. بنیاد دایرة المعارف اسلامی از سال ۱۳۶۲ همزمان با ‏تأسیس مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی تأسیس شد. این بنیاد دارای ۱۲ گروه علمی در زمینه های زبان و ادبیات، اسلام معاصر، جغرافیا، ‏فرهنگ و تمدن، فلسفه و عرفان، تاریخ علم، تاریخ، کلام و خرد، فقه و اصول، قرآن و حدیث است.

اغلب فعالیت های این بنیاد، تألیف دایرة المعارف الفبایی به نام دانشنامه جهان اسلام است که تاکنون ۱۰جلد از آن به وسیله مؤسسه کتاب ‏مرجع ، منتشر شده است. ‏

آرا و گرایشهای خاص :

رضا رضا زاده لنگرودی رضا زاده لنگرودی درباره دایرة المعارف نویسی در ایران نظریات ارزنده ای دارد:

«دایرة المعارف به شکل امروزی، ویژگی های خاص خود را ‏دارد و یکی از مهم ترین آنها ویرایش است بخصوص در «دایرة المعارف بزرگ اسلامی» به دلیل آن که مقاله ها از همان آغاز تألیفی بودند و نه ‏ترجمه، ویرایش اهمیت خاصی داشت اما در «دایرة المعارف جهان اسلام» از آنجا که از همان ابتدا مقاله ها ترجمه بودند بیش تر مقابله ‏ومقایسه مطرح بود تا ویرایش، اگر چه هم اکنون در این دایرة المعارف ها نیز ویرایش اهمیت خاصی یافته و مقالات یکدست شده اند. امروزه ‏دایرة المعارف هایی که در ایران نوشته می شوند از نظر مستندات از دایرة المعارف های قدیم اروپا بهتر هستند زیرا در قدیم ویراستاران معتقد ‏بودند که حق با نویسنده است و وقتی افراد بزرگ و برجسته ای مثل «نیکلسون» یا «بارتول» مقاله ای می نوشتند، کسی نمی توانست به ‏آنها بگوید که مأخذتان را بیاورید تا استناد آنها را ببینیم، در حالی که در دایرة المعارف های ما، ویراستاران از نویسندگان مقالات در هر مقام و ‏مرتبه ای که باشند، مستندات را می خواهند البته ویرایش، گاه مشکلاتی را برای مقالات نویسندگان به وجود می آورد و این به دلیل آن است ‏که اغلب مقاله ها با هر موضوعی که باشند از سوی ویراستارانی که اغلب ادبیات خوانده اند همان طور که مقالات ادبی را با ویژگی خاصی ‏ویرایش می کنند، ویرایش می شود. همین امر باعث می شود که ما در اغلب دایرة المعارف ها با تشابه واژه، تعابیر و مفاهیم روبه رو ‏می شویم، این از مشکلاتی است که در حال حاضر در همه دایرة المعارفها و بویژه در «دایرة المعارف جهان اسلام» وجود دارد و ما نمی دانیم ‏چه زمانی می توانیم این مشکلات را از بین ببریم.»

رضازاده درباره مسیری که دانشنامه نویسی در ایران طی کرده است ،می گوید:

«از آنجایی ‏که در آن دوران زبان دیپلماسی اروپا فرانسه بود، اصحاب دایرة المعارف به سرپرستی «دیدرو »می خواستند که با یک مجموعه ای که بیانگر ‏اندیشه هایشان باشد حاکمیت خود را در اروپا (که در دوران عصر روشنگری بود) به تحقق رسانند. ما دایرة المعارف نویسی را از آنها گرفتیم و در واقع بخشی از اصول آنها را هم وارد کار خود کردیم. یکی از مشخصه های حائز اهمیت ‏دایرة المعارف استناد است. ما نمی توانیم به دور از استناد مقاله بنویسیم.

به همین دلیل هم چون اغلب نویسندگان مقاله های ما، ایرانی ‏هستند، در حقیقت ً تخصص ما بیش از هر چیزی، نزدیک به خود ما و مسائل پیرامون ماست. برای مثال ما کسی را نداریم که درباره عرفان و ‏تصوف در چین آن چنان دقیق و جامع و علمی بنویسد که مثلاً در مورد عرفان و تصوف ایران می نویسد. به این اعتبار، دایرة المعارف هایی که در ‏ایران نوشته می شوند فقط ۵ یا ۶درصد مقاله های آن در مورد مالزی، اندونزی، آلبانی و... است. بنابراین بیش تر مقاله های ما همان طور که ‏آقای بجنوردی فرمودند، تاریخی است چون زمینه فرهنگی ما غنی است و ما در دایرة المعارف می خواهیم همین ها را عرضه کنیم.

برای مثال ‏اساس تألیف دایرة المعارف تشیع به دلیل اشتباهاتی بود که در دایرة المعارف تشیع انگلیسی وجود داشت. به عنوان نمونه مقاله ای را که درباره ‏امام رضا(ع) نوشته شده بود براساس یکسری کج فهمی ها بود که بعدها خود آنها به آن اعتراف کردند. بنابراین همان طور سجادی و استاد ‏فانی اشاره کردند، ما در یک فضای ذهنی تربیت شده ایم و با همان فضای ذهنی هم می نویسیم به همین دلیل مقاله ما درباره ابوالعلای معری ‏با مقاله ای که یک عرب درباره او می نویسد فرق می کند و باید هم چنین باشد یا مقاله حافظ که یک نویسنده عرب می نویسد، با مقاله ای که ‏در دانشنامه ادب فارسی یا دانشنامه ایرانیکا درباره حافظ نوشته می شود بی شک باید فرق کند؛ چرا که در این دایرة المعارف ها با ذهنیت ‏ایرانی نوشته می شود. من می خواهم بگویم که دایرة المعارف های ما تأثیر خوبی در خارج از ایران داشته اند.‏

چگونگی عرضه آثار :

تخصص ویژه رضا رضا زاده لنگرودی پژوهش در دوره ایلخانیان و متخصص تاریخ نگاری ترکمانان است و در این باره با دو گرایش تاریخ روایی و تاریخ تحلیلی تألیف کرده ‏است.

در کنار این گرایش، لنگرودی سال هاست که بر جنبش های اجتماعی در ایران پس از اسلام تمرکز کرده و اثر مهمی نیز با همین عنوان ‏نوشته است.

اثری در۲ جلد، که جلد نخست آن از سوی انتشارات طهوری چاپ و منتشر شده است. کتاب «جنبش های اجتماعی در ایران پس ‏از اسلام» است.‏

لنگرودی در مقام ریاست بخش تاریخ بنیاد دایره المعارف اسلامی و دانشنامه جهان اسلام،علاوه بر نظارت بر سفارش و نگارش مدخل های این ‏حوزه،خود نیز به کار نگارش مقالات ارزنده ای در آن پرداخته و تحقیقات خود را در قالب مدخل های دایرة المعارف دنبال کرده است. از آن جمله، ‏نگارش مدخل های آتسز،آزاد، بلگرامی،آسین پالاسیوس،آق قویونلو،آل اخشید،آماری،ابن اثیر، ابوالحسن، ابوبکر طهرانی، استادسیس و ... ‏ وی در طنز نیز دستی توانا داشت.

طنز او در طعنه بر نابه سامانی ها بود و هجو او در افشای نابرابری های اجتماعی.

رضازاده لنگرودی اکنون ‏مدتی است که بر روی «جنبش های دینی ـ اجتماعی خراسان در قرن دوم» مطالعات وسیعی را آغاز کرده و اثری با همین عنوان هم به نگارش ‏در آورده است.

رضا رضازاده لنگرودی در میان تاریخ نویسان هم نسل خویش با نگاه دانشنامه نویسی و در نتیجه تکیه بر منابع موثق و پرهیز از ‏دیدگاه های شخصی و فراهم آوردن منابعی برای نگرش های تطبیقی در تاریخ، از دیگران تفکیک می شود. بویژه در دوره ای که تاریخ نگاری ‏جولانگاه تاریخ نگاران غیر متعهد شده است.‏

رضا رضازاده لنگرودی، با دانشنامه های دیگری از جمله دانشنامه های مرتبط با یک منطقه نیز همکاری می کند و مدخل هایی برای آنان نیز ‏می نویسد.

از جمله مدخل کاشان برای دانشنامه کاشان

  آثار دکتر رضا رضا زاده لنگرودی :

1 - جنبش های اجتماعی در ایران پس از اسلام

ویژگی اثر : تالیف، 2 جلد؛

رضا زاده لنگرودی سال هاست که بر جنبش های اجتماعی در ایران پس از اسلام تمرکز کرده و اثر مهمی نیز با همین عنوان نوشته ‏است.اثری در ؟ جلد، که جلد نخست آن از سوی انتشارات فرهنگ نشر نو چاپ و منتشر شده است. کتاب «جنبش های اجتماعی در ایران پس ‏از اسلام» گرچه در قالب مجموعه مقالات لنگرودی انتشار یافته، اما وحدت ذهنی او در پیگیری گرایش تاریخی اش، اتحاد و وحدت اثرش را به ‏خوبی حفظ کرده و از کتاب جنبش های اجتماعی در ایران پس از اسلام اثری قابل ارجاع ساخته است.اما این کتاب خیلی زود در محافل فرهنگی ‏و حوزه نقد کتاب به عنوان اثری مهم و اثرگذار شناخته شد و لنگرودی را ترغیب به نگارش جلد بعدی این مجموعه کرد.

«جلد دوم این کتاب هم ‏ادامه جنبش هایی است که در تاریخ ایران شکل گرفته اند، یعنی جنبش نومزدکیان و بردگان زنج است، بعد جنبش زندیه است، جنبش برده ‏داران و جنبش نقطویه...»‏

2 - جنبش های دینی ـ اجتماعی خراسان در قرن دوم‏ 3 مدخل کاشان برای دانشنامه کاشان

ویژگی اثر :

او این مقاله را با تشریح وضعیت کاشان در دوره پیش از تاریخ آغاز می کند. آگاهی های ما از روزگاران پیش از تاریخ کاشان، مبتنی بر ‏کاوش های باستانشناسی تپه سیلک است که نیز نخستین بار در طول سالهای 7-1933 به دست رومن گیرشمن فرانسوی انجام گرفت. ‏نگارنده براساس آثار یافت شده در حفاری ها صورت گرفته به بررسی ویژگی های تمدن کهن سیلک و پیوندهای سیلک با خارج و تأثیرهای ‏خارجی بر آن می پردازد و با توجه به یافته های باستانشناسان در گورستان های سیلک، گونه های انسان شناختی سیلک را بررسی می کند. ‏

در فاصله زمانی پس از تمدن سیلک تا دوران ساسانی، بویژه در صدر اسلام، اطلاعی از مردم سیلک و دیگر آبادی های کاشان در منابع موجود در ‏دست نیست. ولی در پژوهش های پراکنده نشان داده شده است که جوامع گوناگونی در دوره های مختلف تاریخی در دشت کاشان، و بویژه در ‏نواحی کوهستانی غرب و جنوب، سکونت داشته اند.

بقایای آتشکده های نیاسر، نطنز، خرمدشت و... گویای وجود مراکز زیستی در دوران ‏ساسانی در این منطقه است.

رضازاده لنگرودی در ادامه به وضع کاشان در دوره پس از اسلام می پردازد و از جمله، فرضیه های مختلف درباره ‏نامگذاری کاشان را عنوان می کند.

4 - یاد پاینده

ویژگی اثر :

شامل مجموعه ? گفتار پژوهشی در قالب یادنامه محمود پاینده و... لنگرودی به زنده نگاه داشتن نام نیکان نیز اعتقاد ویژه دارد و بر مبنای ‏همین اعتقاد است که مجموعه یادنامه پاینده را تدوین کرده و درباره او می گوید:«پاینده از شاعران خوش قریحه گیلکی و فارسی بود. شعر کهن ‏و نو را خوب می شناخت و در قصیده و غزل و رباعی و دوبیتی اشعاری سروده است.اما شیوه نیمایی را بیشتر می پسندید.

به اعتقاد او «شعر ‏باید نکاتی به خواننده بیاموزد و شاعر پیش از مردم همراه و همگام آنان باشد تا هنر شعرش در زمینه مردم مؤثر باشد. » اشعار فارسی پاینده ‏که بیش تر مضمون اجتماعی دارند، در عین زیبایی، عامه پسند و عاری از تعقیدات لفظی است. اشعار گیلکی او شیوا، سلیس و آکنده از مضامین دلنشین مردم پسند است. افزون بر زبان تعرض به بی عدالتی های زمانه، در زبان وصف نیز ‏توانا بود، اما نه در وصف هلال ماه و تشبیه آن به ابروی دلدار بلکه وصف پریشانی های فرزندان تیره بخت روزگار.‏

5 - یادگارنامه فخرایی

ویژگی اثر : ترانه هایی از اشکور بالا

عنوان مقاله : کاظم السادات اشکوری در کتاب یادگارنامه فخرایی است که زیر نظر دکتر رضازاده انتشار یافته است.‏

 

نکته : به دلیل عدم اطلاعات لازم در لنگرود، مطلب ذکر شده در بالا از روزنامه ایران گردآوری شده است، خوانندگان گرامی که از این پژوهشگر کشوری که در متاسفانه در شهرستان لنگرود گمنام محسوب می شوند اگر هرگونه مطلب، آثار، تصویر، فیلم و ... دارند لطفا به به ادرس الکترونیکی langarnews.ir@gmail.ir  ارسال کنند.

 
همرسانی کنید:

طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان