فرهنگ عاشورا و دفاع مقدس

اسماعیل یکتایی لنگرودی

امروزه دربسیاری ازتفکرات واندیشه های متفاوت بشری ازعاشورا به عنوان یک فرهنگ نام می برند واینکه عاشورا را فقط یک اتفاق بدانیم به آن ظلم کرده ایم . عاشورا نه تنها به یک زمان ختم نمی شود بلکه متعلق به یک مکان نیست چراکه معتقدیم “کل یوم عاشورا وکل ارض کربلا” پس می تواندیک فرهنگ غنی را باخودداشته باشدفرهنگی که بسیاری تاب تحمل آنراندارند.اصولاً هر نهضتی برای مقاصدی خاص پی‌ریزی می‌شود.

گاهی این مقاصد، زائیده تفکرات و اعتقاداتی محکم از جنس فولاد است. در این شکل، هدف از مادیات فراتر رفته و دفاع از شرافت و کرامت انسانی را در پی دارد.اگر حماسه عاشورا به وقوع می‌پیوندد، اگر جوانان ایران تا سرحد خون و مرگ و شهادت به مقابله با دشمن می‌پرداختند، برای دفاع از تفکرات و و اعتقاداتشان است. چرا علی و اولادش را امروز زنده‌تر از دیروز می‌بینیم؟ چرا وقتی نامی از علی و اولادش می‌آید، دل‌ها قوت بیشتری برای شهادت می‌گیرند؟ زیرا کلام علی (ع) کلام خداست، و کلام خدا چنان در روح حسین (ع) طنین‌انداز است که او را مهیای یک حماسه می‌کند.

عواملی از جمله رد تقاضای بیعت، خواسته مردم، امر به معروف و نهی از منکر در قیام و نهضت حسینی نقش اساسی ایفا می‌کنند. اما کدام یک از این تعلق‌ها حسین را برروی خواسته‌اش استوار و راسخ می‌کند؟ از یک طرف، اگر حکومت به دست یزید مستبد بیفتد، حکومتی همچون حکومت لائیک رقم می‌خورد؛ از طرف دیگر ۵ هزار نفر خواستار اویند و از طرف دیگر حسین (ع) می‌بیند که به حق عمل نمی‌شود و اباطیل در دین رخنه کرده‌اند: «آیا نمی‌بینید که به حق عمل نمی‌شود؟». در ادامه همین حدیث، هر انسانی را موظف می‌داند که از جان و مال و ناموس خویش بگذرد تا دین حق جاوید بماند. نطق سوم، یعنی امر به معروف و نهی از منکر، او را برروی خواسته‌اش استوار می‌سازد؛ زیرا از شاخص‌ها و ویژگی‌هایی چون اصلاح جامعه، هدایت، اقامه عدل … نیز برخوردار است و در همین حال مجموعه‌ای از عقاید و ارزش‌های معنوی او را شامل می‌شود. تا اینجا فرهنگ عاشورا را تداعی کردیم و اما فرهنگ دفاع مقدس.

فرهنگ دفاع مقدس هم برگرفته از همین بینش است. امام خمینی (ره) و رهروانش، سکان کشتی هدایت را در دست گرفته و از دستورالعمل‌های مکتب حسین (ع) پیروی نموده و مردم را به جبهه‌های جنگ حق علیه باطل، برای زنده نگه داشتن قرآن، برای عمل به تکلیف، برای ادای حق و در یک کلام، امر به معروف و نهی از منکر فرا می‌خواند. درک صحیح او از راه و رسم سیدالشهداء روح بلند نظرش را به احاطه درآورده و حکم دفاع همگانی از ملّت شرف را صادر می‌کند و عاشورائیان و دفاع مقدس با شعار تنها ره سعادت: ایمان، جهاد، شهادت به مقابله با دژخیمان رژیم بعثی پرداختند. فردی که تن به شهادت می‌دهد، علاوه بر اعتقادات، شهامت، رشادت، شجاعت، کرامت و در یک کلام جوهره آن را دارد.