به گزارش پایگاه اطلاع رسانی لنگرخبر، دکتر محمدجعفر جعفری لنگرودی، از مفاخر و مشاهیر علم حقوق ایران، در سال ۱۳۰۲ (ش) در لنگرود به دنیا آمد.

پدر و مادرش تحصیلات مذهبی و اشتغالات علمی و روحانی داشتند، در آغاز کودکی به فراگیری خوشنویسی، سواد، ادبیات فارسی و ادبیات عربی در محضر پدر بزرگوار خود مشغول شد.

دوره تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در لنگرود به پایان رساند و وارد دانشسرای مقدماتی رشت شد،  پس از در گذشت پدر، به ادامه تحصیل در مدارس و حوزه های علمیه مذهبی پرداخت و به مشهد مقدس رفت.

در این شهر به فراگیری صرف ونحو، فرهنگ و ادبیات عرب، فصاحت و بلاغت در مدرسهً علمیهً دودر چهار گنبد مشهد مشغول شد و پس از مدتی کتاب المیزان در منطق را ترجمه کرد و از اولین طلابی بود که پس از احیای مجدد حوزه علمیه مشهد به آنجا رفت و به طور همزمان به تحصیل علوم و تدریس دانش خود مشغول بود.

1

در این زمان با چهره هایی مشهور مانند پروفسور عبدالجواد فلاطوری دوستی داشت، پس از تکمیل مقدمات، دروس سطح و خارج خود را نزد آیت الله حاج میرزا هاشم قزوینی آموخت و مورد اعتماد ایشان قرار گرفت، به طوری که اغلب، پاسخ به سوالات طلبه های دیگر را به او (آقای لنگرودی) ارجاع می کرد.

دکتر لنگرودی از محضر آیت الله حاج میرزا مهدی اصفهانی (در مدرسه نواب)، آیت الله کدکنی، میرزا مهدی آشتیانی، ادیب نیشابوری بهره های فراوان برد.

در سال ۱۳۲۶ (ش) به مدرسه حاجی اسد رفت و دروس خارج خود را در محضر آقا شیخ هاشم و آیت الله دامغانی فراگرفت، آنگاه به قم رفت و از محضر علما و مراجع بزرگ آن زمان مانند آیت الله العظمی بروجردی، آیت الله خوانساری و آیت الله صدر کسب فیض کرد.

به موازات تحصیل در حوزه قم، در دانشکده حقوق دانشگاه تهران نیز ثبت نام کرده و با پیشینه دانش و آگاهی های قبلی خود به سرعت در علم حقوق پیشرفت کرد.

در همان سال اول کتاب اصول فلسفه حقوق را تالیف کرد و نبوغ خویش را در علم حقوق نمایان ساخت و دوره لیسانس رابا رتبه اول به پایان رساند و سرانجام با ارائه پایان نامه "تاثیر اراده در حقوق مدنی” موفق به دریافت دکترای حقوق خصوصی و قضایی خود با درجه عالی و تقدیر هئیت رسیدگی به این پایان نامه، شد.

در اواسط دهه ۱۳۳۰ (ش) به استخدام وزارت دادگستری درآمد و در کادر قضایی به خدمات مختلفی پرداخت اما غالبا خدمت قضایی در اداره کل ثبت کشور را بر عهده داشت.

به موازات شغل قضایی، از اواخر دهه ۱۳۳۰ به تدریس در دانشکده حقوق دانشگاه ملی ایران (شهید بهشتی کنونی)، دانشکده حقوق دانشگاه تهران، کلاسهای قضایی دادگستری و مراکز آموزش عالی دیگر پرداخت.

پس از بازنشستگی از دادگستری، به عضویت هئیت علمی دانشکده حقوق دانشگاه تهران درآمد و مدتی نیز در سال ۱۳۶۳ (ش) ریاست دانشکده حقوق این دانشگاه را برعهده داشت.

2


دکتر لنگرودی در طول بیش از چهل سال خدمت فرهنگی و علمی، به تحقیق در شاخه ها و رشته های مختلف حقوقی پرداخته است که نمونه ای از آنها عبارتند از: حقوق اسلامی، حقوق تطبیقی، فقه و اصول فلسفه و ادبیات فارسی.

وی سالهای گرانبهای عمر خویش را در راه پژوهش در علم حقوق و تلفیق حقوق اسلامی و حقوق نوین صرف کرد، آثار ایشان سرشار از ایده ها و ابتکارات تالیفی به منظور تفهیم حقوق به زبان ساده و کاربردی است.

نمونه ارزشمند این گونه آثار، مجموعه دوره دانشنامه حقوقی و ترمینولوژی حقوق است، مقدمه ای که ایشان بر دیوان حافظ (درباره حافظ) نوشته بودند به مدت سی سال چاپ می شد و به عنوان مرجع مورد استفاده قرارمی گرفت.

در وصف استاد : 

یونس فاتح پور: در وصف استاد نباید در پی واژه ها بود. خدمات عظیم وی به علم حقوق چه در عرصۀ نظری و چه در میدان عمل خود آینۀ تمام نمای شخصیت علمی اوست. بزرگ مردی که تحصیل در نزد بزرگان و کسب درجۀ اجتهاد در حوزۀ علمیۀ خراسان سیرآبش ننمود؛ بلکه گویا اجتهاد را ابتدای راه دانست و پس از ورود به دانشگاه تهران، مدرک کارشناسی تا دکترای حقوق را تا سال ١٣٣٩ ادامه داد. از میدان عمل گفته شد؛ باید گفت سالها قضاوت در دادگستری و تدریس و مدتی ریاست بر دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران و از همه مهم تر شرکت در نگارش پیش نویس قانون اساسی ایران اسلامی خدماتی است بزرگ که نمونۀ آن را کمتر مشاهده نموده ایم. از آثار حقوقی، ادبی، فلسفی و منطقی و تاریخی وی نباید گذشت. جامعیت وی در علوم انسانی بسیار شگفت انگیز است و جای بس سؤال. استاد هم چنان که در علم حقوق آثار عظیمی برجای نهاده، در زمینۀ ادبیات و  شعر نیز با همان قدرت و تلاش قلم زده و آثاری گران قدر تألیف نموده است، و حقوق را با ادبیات و شعر چگونه می توان جمع کرد؟ خدا داند.
متأسفانه بیشتر اهالی علم در کشور ما، استاد دکتر جعفری لنگرودی را فقط با بعضی از کتب حقوقی وی می شناسند؛ اما این قدر نشناسی است که از میان حدود  ١٠٠جلد کتاب و ده ها مقالۀ حقوقی، به آن آثار اکتفا کنیم.
کتاب دایرة المعارف عمومی حقوق(الفارق) در پنج جلد تألیف استاد در سال ١٣٨٧ و در بیست و ششمین دورۀ جایزه کتاب سال به عنوان کتاب برتر سال در رشتۀ حقوق شناخته شد. این اقدام را می توان اولین گام در راه تجلیل از دانشمندانی این چنین و شناساندن چهرۀ علمی آنان به جامعه برشمرد. او بر تارک علم و عمل گام نهاده و خداوند نمونه ای از انسان کامل را پیش رویمان نهاده است.
در همین ابتدا باید فرصت پیش آمده را مغتنم شمرد و از دکتر محمدرضا قنبری تشکر و قدردانی کرد. وی سالها با استاد همنشین بوده و نزد وی تلمّذ نموده است. کتاب "بر تارک علم" اثری است گرانقدر از او در تجلیل از استاد خویش و قدمی است ستودنی در راه شناساندن آن چهرۀ بزرگ به جویندگان دانش.

اهم آثار تالیفی و تحقیقی دکتر لنگرودی عبارتند از:

- آرای شورای عالی ثبت و شرح آن
- اصول فلسفی حقوق از ادوار فلسفه ابوالمعالی
- تاثیر اراده در حقوق مدنی ایران
- تاریخ حقوق ایران از انقراض ساسانیان تا آغاز مشروط
- تاریخ معتزله، فلسفه فرهنگ اسلام به انضمام کتاب علی (ع) به زبان انگلیسی
- ترمینولوژی حقوق
- التقریب الی حاشیه التهذیب
- حقوق اسلام
- حقوق ثبت
- حقوق مدنی رهن، صلح، وصیت (دو جلدی)
- حقوق مدنی عقد کفالت
- حقوق مدنی وصیت
- دانشنامه حقوقی (دائره المعارف قوانین و مقررات آیین دادرسی مدنی، ادله اثبات دعوی، امور حسبی و ثبت املاک و اسناد و ثبت شرکتها و ثبت احوال (کلا در ۵ جلد))
- دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت
- دائره المعارف علوم اسلامی (۳ جلد)
- حقوق مدنی ارث
- حقوق مدنی تعهدات
- حقوق مدنی عقد حواله
- حقوق مدنی حقوق خانواده
- شرح قانون مدنی حقوق اموال
- حقوق مدنی عقد ضمان
- مقدمه عمومی علم حقوق
- فرهنگ حقوقی (کانون معرفت)
- علم الحدیث یا خودآموز رجال و درایه
- مجموعه محشی از قوانین و مقررات ثبت (ثبت اسناد و املاک شرکتها و اعلام واختراعات)
-مجموعه قوانین ایران (مجلس شورای ملی- قسمت قوانین)
- تعدیل النحو (خلاصه شرح رضی الدین استر آبادی بر کتاب کافی منهاج)
- المعمول (خلاصه کتاب المطول)
- المیزان (در مسائل تهذیب تفتازانی)
- مکتبهای حقوقی در حقوق اسلام
- منطق حقوق.
همرسانی کنید:

طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان