به گزارش لنگرنیوز به نقل از «لاهیجان» ، مرضیه غنی پور تفرشی در آخرین یادداشت خود نوشت: پیامبر اسلام در کنار خانه خدا در حالیکه پرده کعبه را گرفته و اشک می ریخته به حذیفه فرموده است :”آنچه می گویم به قلبت بسپار، به چشم ببین و به انگشتانت بشمار”.
رسول اکرم (ص) در این حدیث به حذیفه فرمودند:بعد از رفتن من شاخصه های جاهلیت اولی به شکلی جدیدتر که حتی در جاهلیت اولی هم نبوده است در جاهلیت دوم نمود و بروز خواهد کرد.
کاشت درختان بی ثمر و بدون میوه، از جمله مواردی است درآخرالزمان که پیامبر اکرم (ص) در حدیث معروف نشانه های جاهلیت به حذیفه فرمودند.
لاهیجان، با جاذبه های بکر طبیعی گردشگری و زیبایی های منحصر به فردش به عنوان عروس شهرهای ایران مشهور است.
در دو دهه اخیر به دلایل مختلف و غیر اصولی کاشت درختان بی ثمر که هیچ گونه سنخیتی با آب و هوای گیلان نداشته در این استان و در سطح کشور روند روبه رشدی داشته است.
درختان نبض زمین هستند و مایه حیات انسان ،حیوان و حتی بعضی از گیاهان، زیرا درختان با جذب گازهای سمی از جمله دی اکسید کربن و تولید اکسیژن که یکی از اساسی ترین نیازهای حیات انسان و حیوان است، باعث دوام حیات انسان و سلامت چرخه طبیعت می شوند.
کاج یکی از آن درختانی است که علیرغم سرمایه گذاری فراوان و غیرکارشناسی شهرداری ها در دهه اخیر و کاشت نهال های آن در اکثر شهرهای استان گیلان و کشور جواب خوبی به این اعتماد نداده است.
درختان کاج اصولا بومی ایران نیستند و در سه دهه گذشته گونه های مختلف آن به ایران واردشده است. متاسفانه تنها به دلیل همیشه سبز بودن و بدون در نظر گرفتن مضرات این درخت به ظاهر زیبا اما سمی و خطرناک در بسیاری از مناطق ایران با آب وهوای مختلف کاشت کاج روبه افزایش گذاشته است.
سازگاری این درخت بومی آمریکا با شرایط اقلیمی کشورمان باعث شده که گزینه اول کاشت نهال در روز درختکاری کاج باشد.درختی که به بهترین نحو ممکن برش خورده و شاید همین موضوع باعث دلبری این درخت در کشور شده است.
مضرات درختان سمی کاج چیست؟
مضرات این درخت که تمام شهرها و پارک هایمان را محاصره کرده است بسیار زیاد است ، ایجاد حساسیت،از بین بردن بافت خاک و اسیدی کردن محیط اطراف تنها بخشی از هدیه این میهمان ناخوانده است.
این درخت ، منبع تولید آلرژی های به شدت حساسیت زا بوده و باعث ایجاد بیماری آسم و حساسیت می کند.
تولید اکسیژن توسط برگ های سوزنی درخت کاج بسیار اندک بوده و تولید رطوبت و ایجاد خنکی در هوای اطرافش نیز بسیار اندک است.
این درخت به علت وجود برگ های سوزنی و سطح تماس کم با هوای محیط، قدرت تصفیه هوای بسیار اندکی دارد.
این میهمان ناخوانده خاک پیرامون خود را اسیدی می کند و در واقع خاک اطراف خود را به کلی تخریب می کند.
بعضی از محققان معتقدند که درخت کاج نوعی اکسید نیتروژن وارد فضا می کند که در فضای شهر ها موجب آلودگی بیشتر هوا شده و به ریه های انسان نیز آسیب می زند.
این درخت به علت سطح برگ کم، قد کوتاه و چتر کم دارای سایه مناسبی نیست.
جالب است بدانید که لاشه های برگ سوزنی این درخت تولید مواد شیمیایی در زیر درخت می کند که برای موجودات زنده بسیار زیانبار است.
به علت سمی بودن برگ های سوزنی درخت کاج ، پرنده ها روی این درخت لانه نمی سازند.
چوب درخت کاج دیر رشد می کند و در مصرف صنعتی و صنایع دستی کاربرد کمی دارد و مناسب نیست.
طی سالیان گذشته آتش سوزی هایی که در پارک های جنگلی اتفاق افتاده است اغلب در قطعات کاج بوده که براثر قابلیت زیاد اشتغال برگ های سوزنی خشکیده می باشد.این درخت باعث تجمع آفات بوده وهمواره در معرض آلودگی می باشد.
از طرفی به علت نا آشنا بودن باغبانان با نحوه رشد کاج(ده سال اول رشد قطری وده سال دوم رشد طولی)در فصل هرس،شاخه های پایین را به اشتباه هرس کرده ودردهه دوم با رشد طولی ،درختی با منظر زشت وشکننده وسایه انداز بسیار کم به وجود می آید.
برگ های سوزنی در معابر شهری با فرود آمدن بر روی خودروها و سنگ فرش ها به علت وجود رزین و صمغ ، صدمه غیر قابل جبرانی ایجاد می کنند.
ریشه کاج به مرور زمان به سنگ فرش ها و بافت معابر آسیب جدی می زند.
این درخت در زیر بارش برف های سنگین سریع می شکند.
این درخت چون رطوبت سطحی زمین را به اعماق هدایت می کند دراطراف آن نمی توان چمن کاری کرد و گیاهی نیز در اطراف این درخت رشد نمی کند.
عروس ایران در محاصره کاج های سمی
با کمی پیاده روی در شهر لاهیجان و نشستن در پارکها و حاشیه استخر ، پی به این حقیقت تلخ می بریم که در سال های اخیر چگونه نا آگاهانه این درخت خطرناک به شکلی سرطانی تمام شهر و بویژه فضاهای سبز را محاصره کرده است.
استخر و پارک ملی لاهیجان بعنوان نقاط گردشگر پذیر و بسیار زیبای شهر نمونه مشهود برای معرفی انواع گونه های این درخت می باشد.
تقریبا اکثر شهروندان لاهیجانی متوجه شده اند که قسمت سوزنی برگ ها تبدیل به مکانی بی روح ومرده شده است،چون سطح خاک این مناطق عاری از گیاه بوده و هیچ پرنده ای در میان درختان لانه نکرده وخاک زیر درختان، متراکم وسفت است
نمونه های زیادی در کشور از بوستان های جنگلی کاج داریم که در نیم قرن اخیر به دست خودمان به وجود آورده ایم و متاسفانه بدون در نظر گرفتن مسایل کارشناسی در مورد شرایط کشت و نگهداری این گونه درخت ها،تنها به اقتصادی بودن و بالا بودن آمار سرانه فضای سبز توجه کرده ایم.
اگر کاج ایرانی دارای فوایدی باشد باید به نسبت خاصی در کنار دیگر درختان کاشته شود نه این که با این منطق ضعیف که کاج آب کمی می خواهد آن را درشهرهای پر باران شمال کشور نیز جایگزین درخت بومی این مناطق کنیم.
مرکبات جایگزین مناسبی برای درخت کاج
با توجه به مضرات درخت کاج و شرایط خاص آب و هوایی استان گیلان یکی از درختانی که می تواند جایگزین این درخت غیر بومی و خطرناک شود نارنج است.
درختی که هم می توان از عطر گلهایش و هم از خواص بی شمار میوه هایش استفاده کرد. تولید میوه درخت نارنج بستگی به شرایط آب و هوایی دارد و در برخی مناطق به دلیل وجود شرایط مناسب توانایی تولید میوه در سراسر سال را دارد.تقریبا تمامی شهرهای استان گیلان برای رشد این درخت پرفایده بسیار مناسب هستند.
برای درختکاریِ شهری در شمال، مرکبات، به ویژه نارنج از همه بهتر است . در شهرهای شمال باید درختانی کاشته شود که گل داشته باشند زیرا در این منطقه، کمبود سبزی وجود ندارد.
مقاومت در برابر سرمای زمستان،تاثیر عطر بهار نارنج بر سلامت روانی شهروندان، اثر ضدعفونى کننده و میکروب کشى نارنج تنها بخشی از فواید این درخت است.
حال آنکه گیلان دارای اقلیم خاصی است که کاشت نهال نارنج می تواند در این استان به درستی توسعه یابد. عرق بهار نارنج نیز داروی مناسبی برای بیماری های قلبی و عروقی است.
- دانشجوی دکترای برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی
- مدرس دانشگاه
۱۳۹۴/۰۱/۳۱ ۱۳:۵۹
