به گزارش لنگرخبر، «علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در گفت وگو با پایگاه اینترنتی «العربی الجدید»، جزئیات مذاکرات هسته ای و سازوکار اجرای توافق هسته ای بین تهران و گروه 1+5 را تشریح کرد. برخی مسائل منطقه ای که در اولویت سیاست های ایران قرار دارد از دیگر محورهای این گفت وگو است. بعد از اجرایی شدن توافق هسته ای در ماه ژانویه گذشته، ایران هسته ای امروز کجاست؟ چه میزان از تعهدات خود را اجرا کرده اید و غرب چه میزان از تعهدات خود را؟ ــ توافق، برنامه کاری نهایی است که طرفین برای پایان دادن به بحران ساختگی هسته ای بر آن توافق کرده اند. اجرای این طرح بی وفقه و به خوبی صورت می گیرد و من همچنان با «ارنست مونیز» وزیر انرژی آمریکا جهت بررسی سازوکار اجرای این توافق، در تماس هستم. تهران به آنچه باید، متعهد است ولی تأخیری پیش آمده که طرف مقابل مسئول آن است. موانع مشخصی وجود ندارند ولی منظورم اینجا، تأخیر آنها در اجرای برخی نقاط به شکل کامل است که از جمله این موارد رفع تحریم های ایران به موجب این توافق است. تاکنون، برخی بانک های بزرگ اروپایی تحریم هایش را به طور کامل پایان نداده اند از این جهت که آنها قبلاً تعهد دادند که وارد معامله تجاری با ایران نشوند. ما همچنان منتظر هستیم که وزارت امور خارجه ایران با اتحادیه اروپا به منظور حل این بحران تماس بگیرد. هیئت انرژی اتمی مسئول این بخش نیست اما ارزیابی من این است که روند امور تقریباً خوب است. بازرسی از سایت های اتمی و نظامی ایران یکی از نقاط بحث برانگیزی بود که دستیابی به توافق را قبلاً با مانع روبه رو کرد. آیا عملاً با غربی ها برای افزایش تعداد بازدیدها از مراکز هسته ای توافق کردید و آیا می پذیرید که وارد سایت های نظامی شما شوند؟ ــ بازرسی دارای چارچوبی مشخص و متشکل از چند نقطه است؛ از جمله این نقاط شروط معاهده های بازرسی بین المللی و جزئیات پروتکل الحاقی و همچنین شروط دیگری است که در متن توافق درج شده است. ایران هیچ بازرسی خارج از این نقاط را قبول نمی کند. بازرسی معمولاً از سایت های هسته ای انجام می شود ولی اگر مراکز غیرهسته ای دیگری هم مطرح شود، باید آژانس بین المللی انرژی اتمی دلایل واقعی و مستند به ادله را ارائه کند، و اگر قانع کننده باشد دیگر هیچ مشکلی برای باز کردن در به روی بازرسان وجود ندارد. آیا احتمال می دهید که بحران سایت «پارچین» در آینده دوباره تکرار شود؟ ــ کنار توافق هسته ای، ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی بر نقشه راه مشترک توافق کرده اند. مشکل سایت پارچین به شکل نهایی حل شد. تهران نیز داوطلبانه درهای این سایت را به روی «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس اتمی باز کرد. برای بار دوم بود که مسئولانی از آژانس وارد پارچین شدند و از آن نمونه برداری کردند. نتایج آن ثابت کرد که تردیدهای مطرح شده نادرست است، لذا فکر نمی کنم که پرونده بازرسی از مراکز نظامی بعداً مطرح شود. ایران ثابت کرد که حرفش درست است همان طور که مذاکره کنندگان ما بارها بر ضرورت احترام به استقلال کشور و محرمانه بودن مراکز نظامی آن تأکید کرده اند. طبق اعلام «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران، تهران اعلام کرده است که پروتکل الحاقی را اجرا خواهد کرد؛ پروتکلی که امکان بازرسی فوری و غافلگیر کننده از سایت های اتمی را فراهم می کند ولی این بند نیاز دارد که در مجلس شورای اسلامی تصویب شود. آیا این پرونده را به زودی به مجلس ارائه می دهید؟ ما تا 8 سال آینده وقت داریم. ما پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا خواهیم کرد و مجبور نیستیم که آن را به مجلس ببریم تا به تصویب نمایندگان برسد. آیا این موضوع خشم منتقدان داخلی، به ویژه تندروهای اصولگرایان را برنمی انگیزد؟ این چنین فکر نمی کنم. توافقی داخلی درخصوص این موضوع وجود دارد. شما ریاست مذاکرات فنی و تخصصی با غرب را به عهده داشتید، شما بندهای رآکتور اراک و مراکز نطنز و فردو را اجرا کردید؛ بندهایی که انتقاد خیلی ها در داخل ایران را برانگیخت؛ آنها می گویند که شما امتیازهای سرنوشت سازی دادید. نظرتان چیست؟ فعالیت های هسته ای ما در تمامی ابعاد آن از قبیل غنی سازی اورانیوم، تولید آب سنگین، کشف و استخراج اورانیوم خام، ادامه تحقیقات هسته ای، ساخت نیروگاه های هسته ای جدید و تولید سوخت ادامه خواهد داشت، این بدین معناست که چرخه (برنامه) هسته ای ایران متصل و بی وقفه خواهد بود، برخی محدودیت ها وجود دارند که ایران آن را در عمل پذیرفته است ولی آنها به معنای متوقف کردن کار یا کُند کردن آن نیست، به طور مثال، ایران 9هزار سانتریفیوژ در تأسیسات خود داشت و سالیانه معادل 2300 کیلوگرم اورانیوم را غنی سازی می کرد. به موجب این توافق، تعداد سانتریفیوژها به 6هزار دستگاه کاهش یافت که می توانند معادل 1500 کیلوگرم اورانیوم را غنی سازی کنند ولی نیاز حقیقی ما برای اورانیوم غنی شده در رآکتور بوشهر سالیانه معادل 30هزار کیلوگرم است، یعنی اینکه ما فاصله بسیار زیادی از مقدار مورد نیاز داریم. این سانتریفیوژها از نسل قدیمی است و ما باید آن را با سانتریفیوژهایی از نسل جدید جایگزین می کردیم تا سطح تولید افزایش یابد. برخی از آنها (سانتریفیوژها) را تولید و آزمایش کردیم ولی بهبود تولید تعداد مورد نیاز از این دستگاه ها به زمان زیادی نیاز دارد. در نهایت، ما کاهش تعداد آنها به مدت 10 سال آینده را پذیرفتیم؛ این، مدت توافق است. طی این مدت، ما آنچه را نیاز داریم توسعه خواهیم داد تا بعد از مدت زمان  تعیین شده، آن را مورد استفاده قرار دهیم. اگر فرض کنیم که ایران در دستیابی به این توافق موفق نمی شد و در چنین شرایطی باقی می ماندیم شاید برخی این گونه تصور کنند که توافق در ظاهر عبارت از امتیازات و محدودیت هاست ولی در حقیقت این گونه نیست. در روز اجرایی شدن توافق، آمریکا تحریم های جدیدی را برای برنامه موشکی ایران وضع کرد. همزمان تهران اعلام کرد که توسعه برنامه موشکی اش جدا از (برنامه) هسته ای است. آیا این موضوع نقض توافق توسط طرف های آمریکایی و ایرانی نیست؟ -مذاکرات و توافق فقط صرفا مربوط به برنامه هسته ای ایران است. تحریم ها علیه برنامه هسته ای ایران که شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال های قبل تصویب کرد، قید و بندهایی دارد تا ایران را از دستیابی به موشک هایی با کلاهک اتمی منع کند. ایران نمی خواهد سلاح اتمی بسازد در مقابل این حق را دارد که  موشک های عادی و توانمندی های دفاعی خود را توسعه و بهبود دهد. این موضوعی است که با صراحت در میز (مذاکره) با دیگران مطرح شد و هدف این تحریم های جدید تاثیر بر افکار عمومی غرب است و بس اولین گام های مربوط به ادامه برنامه هسته ای ایران، که اخیرا تیم انرژی هسته ای آن را اعلام کرد پیرامون ساخت رآکتورهای هسته ای جدیدی است که آن را ر آکتورهای کوچک توصیف کرده است، علاوه اینکه شما قصد دارید در باشگاه هسته ای تجاری در جهان عضو شوید، می توانید این گام ها را برای ما تشریح کنید؟ -کار را با فروش اورانیوم غنی شده در ایران به کشورهای دیگر آغاز کرده ایم به رغم این که مقادیر اولیه ای که به روسیه صادر شد جزئی و تقریبا 10 تن است. ولی این برای ایران، که جزو کشورهای در حال توسعه محسوب می شود، افتخاری و موفقیتی است. تعداد کشورهایی که به اصطلاح «خدمات هسته ای» ارائه می دهند در حال حاضر کم است. ورود ما به این باشگاه، در اصل اتفاق خوبی است و این فعالیت ها را در آینده گسترش خواهیم داد. لازم به ذکر است که (بگوییم) ایران کشوری خشک است و رآکتورهای هسته ای بزرگ به مقدار زیادی آب نیاز دارد و به همین دلیل باید نزدیک آب های جنوبی خلیج فارس یا آب های دریایی شمال خزر احداث شود. ما نیاز داریم رآکتورهای هسته ای با هدف تولید برق در مرکز کشور احداث کنیم که شهرهای اصلی در آن قرار دارند؛ شهرهایی که برق در مسافت های طولانی به آنها منتقل می شود، هزینه های هنگفتی متحمل می کند. بنابراین، تهران در حال انجام پژوهش های اولیه برای ساخت تعدادی رآکتور هسته ای کوچک را آغاز کرده است؛ میزان انرژی آنها در ابتدا 25 مگاوات است و به تدریج به 100 مگاوات افزایش خواهد یافت. علاوه بر این، ساخت دو واحد جدید هسته ای نزدیک رآکتور بوشهر را تکمیل خواهیم کرد و درباره آن با مسکو توافق کردیم. پاسخ شما به اظهارات اخیر (مقام های) کشورهای خلیج فارس چیست که می گویند ایران هسته ای و رآکتورهای آن، به ویژه آنهایی که نزدیک کشورهای عضو شورای همکاری هستند، تهدیدی جدی برای آنهاست؟ -در امارات 4 رآکتور هسته ای غول پیکر احداث کرده اند، در حالی که در جنوب ایران فقط یک رآکتور هسته ای است. من می پرسم که چگونه رآکتورهای ما به این درجه از خطرناکی رسیده اند در مقابل همه به امن بودن رآکتورهای امارات اذعان دارند؟ سوال مهم تر این است که چگونه ممکن است ایران رآکتورهایی در تناقض با استانداردها و ضوابط آژانس بین المللی انرژی هسته ای احداث کند؛ آژانسی که اساسا بر عملیات ساخت و تاسیس این رآکتورها نظارت دارد ولی متاسفانه اظهارات کشورهای همسایه در شورای همکاری خلیج فارس پیرامون برنامه هسته ای ایران شبیه دیگر اظهارات آنها درباره ایران است که همه اینها، اظهاراتی نامفهوم و غیر موثق است. روابط شما با عربستان، که اخیرا در تقابل با کشورهایی همچون سوریه، یمن و برخی دیگر قرار گرفته است، چگونه است؟ قطر نیز اخیرا پیشنهاد میزبانی گفت وگوی ایران و عربستان را پیشنهاد داده است آیا فرصت برای گفت وگو وجود دارد یا اینکه شرایط به سمت وخیم شدن پیش می رود؟ -من اطلاعات تفصیلی درباره این طرح ندارم ولی در ابتدا می خواهم به این موضوع اشاره کنم که اختلافات با عربستان سعودی ایدئولوژیک نیست، اینکه این مشکل را اختلاف بین شیعه و سنی بدانیم صحیح نیست آنچه در حال اتفاق است تمامی رویدادها با اهداف سیاسی شکل می گیرند. مسأله این است که همسایه های خلیج فارس ما از پیشرفت سیاسی، نظامی و علمی ایران نگران هستند. اینها ترسی غیرقابل توجیه از وجود نیت هایی دیگر نزد ایران دارند. ما به دنبال نفوذ جغرافیایی یا ثروت های جدید نیستیم. ما در عمل خواستار تحقق ثبات در منطقه هستیم و در شرایط کنونی مطلوب آن است که با دوراندیشی تفکر کنیم. به عنوان مثال، روابط ایران و ترکیه، به رغم اختلافات میان طرفین در پاره ای از مسائل در راس آنها موضوع سوریه، از نوع روابط استراتژیک باقی خواهد ماند. ولی روابط تجاری، اقتصادی و فرهنگی اکنون در بهترین حالات آن است و این به نفع همه است. پیچیده شدن اوضاع در روابط بین کشورهای همسایه به نفع منطقه نیست. ما خواهان بهبود روابط مان با کشورهای حوزه خلیج فارس هستیم ولی اظهارات مسئولان آنها و انگشت اتهام به سوی ایران دراز کردن و آن را مسئول تمام اتفاقات منطقه دانستن امری مضحک است. برخی ها در منطقه عربی از مداخله واضح ایران در سوریه یا یمن سخن می گویند. همچنین ایران را متهم می کنند که برای تغییر ترکیب جمعیت فرقه گرایانه در سوریه تلاش می کند، شما چگونه جواب می دهید؟ -بنده سوال می کنم که چرا مسئولیت انقلاب در تونس یا در مصر و حتی در لیبی را بر عهده ما نمی گذارند؟ دخالت ترکیه یا قطر در لیبی یا در مناطق دیگر چه می شود. اینگونه دخالت ها، توجیه های مختلفی مطرح می کنند ولی ایستادگی ایران در کنار ملت سوریه علیه «داعش»، «جبهه النصره» و سایر گروه های مسلح به اتهام تبدیل می شود. در مقابل، جنگ عربستان سعودی علیه یمن، که میلیون ها غیر نظامی را آواره کرده و جان کودکان و بی گناهانی را گرفته است، موجه محسوب می شوند. از احتمال مداخله سعودی و ترکیه در سوریه به ادعای مبارزه با تروریسم سخن گفته می شود، موضع شما چیست؟ در صورتی که چنین احتمالی محقق شود، چگونه تعامل خواهید کرد؟ -عربستان سعودی در گردابی عمیق غرق شده است و هر گامی از این قبیل به معنای بیشتر غرق شدن و گرفتار شدن آنهاست. آنها باید از قصه های تاریخی درس بیاموزند.