به گزارش پایگاه اطلاع رسانی لنگرخبر،وبگاه «لوب لاگ» در یادداشتی به قلم «تیلر کولیس» به دو گزینه ای اشاره کرد که می تواند خطری بالقوه برای «برجام» محسوب شود: واکنش کنگره به آزمایش های موشکی بالستیک ایران و عدم لغو تحریم ها از سوی آمریکا.

در این گزارش آمده است: نگرانی ها درباره احتمال شکست توافق هسته ای ایران در هفته های اخیر افزایش یافته است. پس از حمله تمام عیاری که تابستان گذشته جنگ طلبان کنگره به برجام داشتند، دولت اوباما با چالشی برای دوام برجام در دوره پس از پایان ریاست جمهوری اش مواجه شده است.

جدیدترین خبرها در این زمینه نیز چندان امیدوارکننده نیست. طی هفته های اخیر دو تهدید اساسی علیه برجام خودنمایی بیشتری داشته: نخست برنامه موشک بالستیک ایران که موجب درخواست هر دوحزب کنگره برای اعمال تحریم های جدید ضد تهران شده و تحریم جدید نیز می تواند برجام را از بین ببرد.

دوم، برخی از تحریم های خاص و باقیمانده آمریکا و همچنین ممانعتی است که از پیوستن مجدد ایران به اقتصاد جهانی می شود. اگر این مسائل پیش از پایان ریاست جمهوری اوباما حل و فصل نشود، نمی توان توافقی را که دولت وی با ایران به امضا رسانده، یک توافق موفقیت آمیز دانست.

برنامه موشکی ایران دفاعی است

کولیس با شاره به آزمایش های موشکی ایران بعد از اجرای توافق هسته ای، نوشته است: با این حال برنامه موشک بالستیک ایران یک تهدید جدی به شمار نمی آید. این برنامه بدون قابلیت تهاجمی واقعی تنها ارزش بازدارندگی دارد. بی شک برنامه موشکی ایران در مقایسه با مشکلات کنونی منطقه و در رتبه بندی عوامل جنجال ساز، در مقام پائینی قرار دارد.

واقعیت این است که تهدید واقعی برای توافق هسته ای نه برنامه موشکی ایران بلکه واکنش کنگره به این برنامه است. همانطور که جنگ طلبان کنگره نیز بخوبی می دانند که ایران بدون توجه به هزینه هایی که از سوی ایالات متحده علیه آن تحمیل می شود، بعید است برنامه موشک بالستیک خود را تعلیق نماید. مهمتر اینکه، باتوجه به تجربه ایران در جنگ با عراق، برنامه موشکی بالستیک معنایی مهم و تاریخی برای ایرانی ها دارد. برنامه موشکی ایران تنها عاملی بازدارنده در مقابل تجاوز خارجی احتمالی علیه کشوری است که طی چند دهه اخیر عمیقا مورد تهدید بوده است.

با این حال جنگ طلبان کنگره به این برنامه موشکی بعنوان ابزاری برای تضعیف توافق هسته ای می نگرند. در حقیقت، ما وارد چرخه خطرناکی شده ایم که در آن ایران موشک های بالستیک خود را آزمایش می کند، دولت اوباما با اعمال دور جدیدی از تحریم ها به آن پاسخ می دهد و کنگره نیز به اجرای اقدامات قانونی شدیدتر تهدید می کند؛ چرخه ای که به اندازه کافی «برجام» را در خطر نابودی قرار داده است. این چرخه با تصمیم ایران برای تداوم آزمایش های موشکی اش تشدید شده و رویکرد کنگره و دولت آمریکا برای ارائه پاسخ مناسب به این چالش نیز آن را بیشتر و بیشتر می نماید.

اعمال تحریم های جدید ضدایران احتمالا بانک های این کشور را که ارائه دهنده پشتیبانی های مالی به نهادهای درگیر در توسعه برنامه موشکی بالستیک هستند، هدف قرار می دهد. کنگره تحلیل خواهد کرد که این تحریم ها از منظر فنی ناقض برجام نیست. این تحلیل قابل بحث است اما بی شک اعمال مجدد تحریم های بانکی تاثیر منفی زیادی بر انگیزه ایران برای تداوم پایبندی به «برجام» خواهد داشت.

خلف وعده در لغو تحریم ها

این سوال همچنان باقی می ماند که آیا تحریم های لغو شده پس از برجام منفعتی عملی نیز برای ایران دارد یا خیر. در حال حاضر بسیاری از بانک های خارجی همچنان از تعامل جدید با همتایان ایرانی خود امتناع کرده و یا از فعالیت های تجاری در شرکت های داخلی حمایت می کنند. نکته قابل توجه تر اینکه برای ایران محرز شده که نمی تواند به مبلغ کلی درآمدهای نفتی خارج از کشور خود دست یابد چرا که برخی از این درآمدها بعنوان گرو در اختیار آمریکا باقی می ماند.

به گفته جان کری، پس از اجرای برجام ایران به تنها 3 میلیارد دلار از مبلغ حدودا 50 میلیارد دلار درآمدهای نفتی خود در خارج از کشور دست یافته است. در مجموع اینکه، ایران نه تنها شاهد تجارت و سرمایه گذاری قابل توجه از سوی خارجی ها نبوده بلکه نتوانسته به مبلغ کلی درآمدهای نفتی خود نیز دست یابد.

این انتظارات محقق نشده در نهایت می تواند موجب تضعیف دولت روحانی شود. منتقدان برجام در تهران به اظهارات «ولی الله سیف» رییس بانک مرکزی در واشنگتن اشاره می کنند که گفت: «ایران در واقع هیچ سود اقتصادی ای از برجام ندیده است.»

عدم حل مشکلات بانکی ایران به زودی این اتهام را علیه آمریکا وارد خواهد کرد که به تعهداتش طبق برجام با حسن نیت عمل نمی کند و این اعتراض نه فقط از سوی ایرانی ها بلکه از زبان سایرین نیز شنیده خواهد شد. شرکت های اروپایی در دیدار با دیپلمات های آمریکایی طی هفته های اخیر مکررا ابراز نارضایتی کرده و لازم است که دولت اوباما این مشکل را مدنظر قرار دهد. توافق هسته ای معاوضه ای میان برنامه هسته ای ایران با لغو تحریم های ضد این کشور بود؛ چنانچه لغو تحریم ها به رفاه اقتصادی برای مردم ایران ترجمه نشود آنها انگیزه برای تداوم پایبندی به «برجام» نخواهند داشت.

چه باید کرد؟

برنامه موشک بالستیک ایران و نحوه واکنش کنگره به آن در حال تحریک یک بحران جدید است. مخالفان برجام در آمریکا به نحوی موفق به جایگزینی نگرانی از برنامه هسته ای ایران با نگرانی از برنامه موشک بالستیک این کشور شده اند. نقشه راه برای این جنگ طلبان ضدایران نیز واضح است: فشار برای اعمال دوباره تحریم علیه ایران و متقاعدسازی ایرانی ها برای دور شدن از برجام. گرچه برخی در دولت اوباما این تله را شناسایی کرده اند اما کاخ سفید اهمیت اندکی برای مقابله با آن از خود نشان داده است.

بنابراین اکنون زمان آن فرارسیده که دولت اوباما رویکرد جدیدی در قبال برنامه موشکی ایران اتخاذ کند، چالش ها در این زمینه را روشن ساخته و حیطه انتظاراتی را که آمریکا برای محدودسازی این برنامه دارد، را تعیین نماید. واشنگتن باید اعلام کند که برنامه موشکی بالستیک ایران یک عامل بازدارنده متعارف به شمار می آید. چند ماه بیشتر به حضور اوباما در کاخ سفید باقی نمانده است. گرچه وضعیت اجرای برجام چندان وخیم نیست اما گام های موثر برای حفظ این توافق پیش از تحویل دولت به رییس جمهور بعدی مورد نیاز است.

همرسانی کنید:

طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان