به ویژه با توجه به این که در این سفر، بیش از صد تن از بازرگانان، تجار و فعالان بخش خصوصی ظریف را همراهی می کردند، انتظار می رفت که این سفر نتایج عملی و ملموسی در عرصه اقتصادی به دنبال داشته باشد. به منظور بررسی دستاوردهای سفر ظریف به آمریکای لاتین با "عبدالحمید شهرابی"، مسئول اجرایی خانه آمریکا لاتین به گفتگو نشستیم که حاصل آن را در ادامه می خوانید.

«نسیم آنلاین»:به نظر شما اهداف محمدجواد ظریف از سفر به آمریکا لاتین چه بوده است؟

تقویت روابط ایران با کشورهای آمریکای لاتین به عنوان اهداف سفر وزیر امور خارجه ایران به کشورهای مورد بحث، مطرح شده است و این هدف کاملا منطبق با خط مشی نظام جمهوری اسلامی و منافع ملی ما می باشد.

تحکیم روابط با کشورهایی که در جبهه مقاومت در مقابل نظام سلطه قرار دارند قطعا موقعیت ما را در این جبهه تقویت می کند و چنین رویکردی همواره مورد تأکید رهبر معظم انقلاب نیز بوده است و با توجه به این واقعیت، سفر آقای ظریف و هیئت همراه به 6 کشور آمریکای لاتین اقدامی مثبت و در راستای اهداف سیاست خارجی کشور محسوب می شود.

امّا؛ این که چرا سفر ایشان در آخرین سال از دوره فعالیت دولت و تا این اندازه دیر هنگام انجام شد، موضوعی دیگر است که جای نقد دارد. این که سیاست خارجی دولت تا به حال بر روابط با آمریکا به عنوان کدخدا و متحدین اروپایی آن، متمرکز بوده است، تأخیر طولانی سفر وزیر امور خارجه را به آمریکای لاتین قابل فهم می کند.  

«نسیم آنلاین»: دستاوردهای عملی سفر دیرهنگام آقای ظریف به آمریکا لاتین چه بوده است؟

 باید در عمل دید که سفر وزیر امور خارجه به آمریکا لاتین چه نتایجی به دنبال دارد. آنچه از سفر وزیر امور خارجه و هیأت همراه وی گزارش شده است، یک سری ملاقات و جلسات با مقامات عالی کشورها آمریکا لاتین و امضای برخی تفاهم نامه ها جهت همکاری های متقابل می باشد و مهم این است که ببینیم این تفاهم نامه ها تا چه حد منجر به همکاری های عملی برای بسط مبادلات اقتصادی دوجانبه خواهد شد.

نتایج عملی سفر ظریف به آمریکا لاتین را گذشت زمان نشان خواهد داد و  قضاوت در مورد آن فعلا ممکن نیست؛ در عین حال، حضور هیئتی از مقامات عالی وزارت خارجه در آمریکای لاتین این پیام را به افکار عمومی جهان منتقل کرد که انقلاب اسلامی بعد از توافق با آمریکا در موضوع هسته ای، هم سنگران بین المللی خود را در جبهه مقاومت فراموش نکرده است و این پیام اهمیت دارد. 

«نسیم آنلاین»: یعنی عملکرد دولت در حوزه آمریکای لاتین را قابل دفاع نمی دانید؟

 واقعیت این است که دولت یازدهم اصلا به ظرفیت های موجود در آمریکا لاتین توجه نداشته است و این موضوعی نیست که با شعار و ادعا قابل بررسی باشد.

محک قضاوت در این زمینه فقط می تواند کارنامه دولت باشد و این کارنامه قابل دفاع نیست و وقتی به حجم مبادلات اقتصادی دولت با این کشورها طی 3 سال گذشته نگاه می کنیم به رقمی ناچیز و نزدیک به صفر می رسیم و در زمینه همکاری های فرهنگی هم دولت موفق عمل نکرده است.

روابط نزدیک به صفر ایران با کشورهای آمریکا لاتین در حالی رخ داده است که ظرفیت های فراوانی برای صدور فناوری های صنعتی و خدمات مهندسی از ایران به این کشورها وجود دارد.

جمهوری اسلامی از ظرفیت های موجود بهره نگرفته است و دید خوش بینانه – که معلوم نیست تا چه حد واقعی باشد – این است که امیدوار باشیم سفر اخیر وزیر خارجه مقدمه ای برای جبران این ضعف خسارت بار باشد.

«نسیم آنلاین»: راهکار شما به عنوان کارشناس حوزه آمریکای لاتین برای بهره برداری از ظرفیت های موجود چیست؟

 در این زمینه آنچه که بیش از هر چیز اهمیت پیدا می کند، وجود اراده برای بهره برداری از ظرفیت هاست؛ وقتی که این اراده سیاسی در دولت وجود داشته باشد، بقیه مسائل قابل حل است و به راهکارهای عملی هم می توان بدان دست یافت،  لکن این اراده تا کنون وجود نداشته است و اگر وجود داشت، وضعیت موجود را شاهد نبودیم.

یک مثال برای تأیید این ادعا که اراده برای بهره برداری از ظرفیت های موجود در رابطه با کشورهای آمریکا لاتین در دولت وجود ندارد، نحوه برخورد دولت با فعالیت هایی است که توسط سازمان های مردم نهاد به منظور تقویت همبستگی ملت ایران با ملت های آمریکای لاتین انجام می شود.

تلاش برای همبستگی ملت ایران و ملت های کشورهای آمریکا لاتین، دقیقاً کاری است که با امکانات بسیار محدود در "خانه آمریکای لاتین" در حال انجام است و دولت تا به حال کوچک ترین حمایتی از این فعالیت ها نداشته است و اینجاست که فرق بین ادعا و عمل نمایان می شود. 

به هر حال در همین وزارت خارجه نیز کارشناسانی داریم که دغدغه توسعه روابط با آمریکای لاتین را دارند و از راهکارهای مبتنی بر دانش و تجربیات این کارشناسان می توان برای بسط روابط با کشورهای این منطقه، به شرطی که اراده انجام این کار در میان مسؤلین ارشد دولت و وزارت خارجه وجود داشته باشد، استفاده کرد.

تا کنون ما شاهد اراده جدی دولت برای بهره برداری از ظرفیت های موجود در ارتباط با کشورهای آمریکا لاتین نبوده ایم و امید است که در آینده شاهد تغییرات اساسی در این زمینه باشیم.