به گزارش پایگاه اطلاع رسانی لنگرخبر، کشتار مسلمانان بوسنیایی از بزرگترین نسل کشی های انسان قرن بیستمی بعد از جنگ جهانی دوم بود که هنوز داغ شهدایش بر دل مسلمانان بوسنیایی تازه تازه است تا هرساله به یاد۸هزار شهید مسلمان در سربرنیتسا و 200هزار شهید این کشور مراسمی برپا کنند. راهپیمایی ۱۱۰ کیلومتری به نام «مارش میر» یا «راهپیمایی مرگ» برگزار می شود و راهپیمایان با طی کردن مسافت پرفراز و نشیبی شهدای تفحص شده این نسل کشی عظیم را در شهر سربرنیتسا دفن می کنند. جایی که سالها پیش به جرم مسلمانی از آن رانده شدند. اتفاقات بوسنی خاطرات خونینی دارد که شاید نسل امروز از آن کمتر دیده و شنیده باشد. اولین حضور ایران در راهپیمایی مردمی بهانه ای شد تا سراغ «مهدی حیدری» فرزند شهید «رسول حیدری» اولین شهید ایرانی در بوسنی است که یکی از شرکت کنندگان این راهپیمایی در چندسال اخیر بوده است. این گزارش را زبان مهدی حیدری بخوانید:

اختلاف بین مسلمانان و صرب ها از کجا شروع شد؟

ریشه نژادی مسلمانان و صرب ها یکسان است و هردو متعلق به اسلاو جنوبی هستند. اما صرب ها کینه قدیمی نسبت به مسلمانان دارند. آنها اعتقاد دارند که ما مسیحی بودیم اما عثمانی ها به اینجا آمدند و خواستند ما را مسلمان کنند. عده زیادی هم اینجا ماندند. مسلمانان بومی نیستند و باید از اینجا بروند. اما مسلمانان بوسنی بومیانی هستند که به دست عثمانی ها مسلمان شده اند. اما صرب ها بهانه شان این است چون با جنگ به اینجا آمدید با جنگ از اینجا بیرون تان می کنیم و به همین بهانه دست به قتل عام هموطنان خود زدند.

وقتی منطقه امن به مقتل مسلمانان تبدیل می شود

در دهه ۹۰ بین صرب های ارتودکس و کروات های کاتولیک و مسلمانان بوسنی جنگ می شود. این جنگ سه سال و نیم طول می کشد. اواخر جنگ سازمان ملل شهر مسلمان نشین «سربرنتیسا» که در قلب صرب ها قرار داشت را به عنوان شهر امن اعلام می کند که حفاظت مسلمانان شهر را به شرط تحویل اسلحه هایشان تقبل خواهدکرد. تمام مسلمانان از جای جای بوسنی به این شهر می آیند. اما ارتش صرب ها پس از مدتی شهر را محاصره می کند و با پول و تهدید ماموران سازمان ملل را وادار می کند که از آن منطقه بروند. صرب ها شهر را برای مدتی طولانی محاصره می کنند. حالا صرب ها می مانند با مسلمانی که هیچ سلاحی ندارند. صرب ها مردم را دو دسته می کنند  زنان و پیران و کودکان را از مردها جدا می کنند. بعدها آنها را به بهانه بردن به شهرهای مسلمان نشین سوار اتوبوس می کنند. بعد از خارج شدن زنان و کودکان و پیران تمامی مردهای شهر را می کشند و بیش از ۸هزاز نفر در این واقعه قتل عام می شوند.

برای مشخص نشدن این جنایات بزرگ کشته شدگان را در گورهای دسته جمعی دفن می کنند. بعد از چند هفته مدفون شدگان را به شهرهای مختلف جابه جا می کنند. این جابه جایی آنقدر زیاد است که شهدای سربرنیستا به تمام کشور بوسنی می روند و هنوز بعد از گذشت ۲۰ سال بیش از ۲هزار جنازه مفقود است.

اتوبوس هایی که مقصد نرسیدند

صرب ها زنان جدا شده از مردان را با اتوبوس هایشان از شهر سربرنیتسا بیرون می کشند. اما این اتوبوس ها تنها به مقصد آزار زنان مسلمان بود. صرب های زنان مسلمان بوسنیایی را بسیار آزار می دهند و تجاوزهای گسترده ای صورت می گیرد. طوری که یکی از معضلات کشور بوسنی این است که در حال حاضر در این کشور بیش از ۵۰هزار نفر وجود دارند که مادری مسلمان دارند اما مشخص نیست که پدرشان کدام سرباز صربی بوده است. باقیمانده های قتل عام تا می توانند از شهر فرار می کنند. در بیابان ها و صحراها پیاده راه می افتند تا به شهری مسلمان نشین برسند که زنده بمانند. برخی حتی چندماه در راه ماندند. برخی حتی تعقیب شدند و در راه کشته شدند و تنها عده قلیلی به مقصد می رسند.

سه روز راهپیمایی برای خاک سپاری شهدا

عذاب وجدان قتل مظلومانه مسلمانان بوسنیایی برخی صرب ها را پشیمان می کند تا محل دفن شهدای مسلمان را بگویند و اینطور اولین گورهای دسته جمعی پیدا می شود. گورهای دسته جمعی و بزرگی که عمق برخی از آنها به ده ها متر می رسد. بعد از آن سازمان ملل نیز کشتار سربرنیتسا را به عنوان یک نسل کشی گسترده می پذیرد. از ۱۲ سال پیش که پیکر شهدای بوسنیایی در جای جای کشور پیدا می شود. در این شهر هم قبرستان بزرگی به نام «پوتوچاری» ساخته شده است تا کشته شدگان را در این شهر خاک می کنند. اما این خاکسپاری آیین خودش را دارد. هرساله به احترام مسلمانانی که سه روز برای رسیدن به اولین شهر مسلمان در راه بودند. از شهر نزوک تا سربرنیتسا پیاده روی گسترده ای انجام می شود و در نهایت شهدا را در پوتوچاری دفن می کنند. اما به دلیل جابه جایی اجساد در طول جنگ برخی جنازه ها پاره پاره شده است. و ممکن است پاره های تن یک شهید در مناطق مختلف کشور باشد که هرسال بخشی از آن تفحص می شود و در سربرنیتسا دفن می شود. طبق فتوای رئیس العلمای بوسنی حداقل باید ۴۰درصد از یک پیکر وجود داشته باشد تا بتوان خاک کرد. بازمانده ها می گویند کلی زجر می کشیم تا پیکر عزیزاتمان به ۴۰ درصد برسد تا خاکشان کنیم. بعد ممکن است سال بعد بخش دیگری از پیکر پیدا شود و دوباره خاک می کنیم و هرسال همینطور ادامه دارد.

آمریکا صاحب عزای شهدای بوسنی شده است

در این راهپیمایی از همه کشورهای جهان نماینده وجود دارند. حتی از رژیم صهیونیستی نیز در این مراسم شرکت می کنند. سخنران این مراسم سه سال پیش یک خاخام یهودی بود. کل هزینه ساخت قبرستان و هزینه مراسم به عهده آمریکاست تا متاسفانه بتوانند بهره برداری خودشان را هم انجام دهند. وقتی خاخام یهودی سخنران می شود می تواند بگوید که پس اگر این حادثه وجود دارد هولوکاست نیز اتفاق افتاده است. آمریکا در زمان جنگ بوسنی هیچ کمکی به آنها نکرد بلکه پسمانده غذاهایش از جنگ ویتنام را به بوسنی فرستاد و حالا کلینتون بانی مالی مراسم است و خودش را صاحب عزا حساب می کند.

همسایه ام ممکن است یک روز مرا بکشد

پدر من اولین شهید ایرانی در جنگ بوسنی است. سال گذشته یکی از بوسنیایی ها آمد و نماد مربوط به این مراسم را به سینه من چسباند تا بفهماند من هم از خودشان هستم. همسر و دو فرزندش به دست صرب ها شهید شده بودند. نام فامیل شان را گفت و از من خواست وقتی به قبرستان سربرنیتسا رفتم برایشان فاتحه بخوانم به قبرستان که رسیدم تعداد زیادی از این نام فامیل وجود داشت. یعنی برخی از خانواده های بوسنیایی همگی باهم قتل عام شده بودند. امسال در شب دوم پیاده روی به صورت اتفاقی میزبانش شدم و این بار همه باهم به قبرستان رفتیم و او تمام راه محل شهادت خانواده اش را نشان مان داد.

از جنگ بوسنی سالها گذشته است. بوسنیایی ها و صرب ها باهم زندگی می کنند. اما این زخم همچنان تازه است. مسلمان ها میان درد دل هایشان به ما می گویند که مجبورند فرزند مریضشان را به پزشکی ببرند که می دانند اقوامشان را کشته است. بچه هایشان را به مدرسه هایی بفرستند که می دانند قاتل پدرانشان است. با همسایه ای در یک محل زندگی می کنند که اگر دوباره اتفاقی بیفتد دوباره اسلحه اش را روبروی ما می گیرد.

حضور ایران در راهپیمایی مرگ بعد از ۱۲ سال غیبت

امسال دوازدهمین راهپیمایی مرگ در بوسنی بود و ایران این بار توانست برای اولین بار نمایندگانی به طور رسمی در این راهپیمایی داشته باشد. این در حالی ست که ایران تنها یاری کننده بوسنی ها در اوج دوران جنگ بود. زمانی که هیچ کدام از کشورها حاضر به کمک نظامی به مسلمانان این کشور نبودند و تنها به کمک های جزئی قناعت می کردند. ایران به این کشور حتی نیروی مستشاری فرستاد و همین حمایت ها باعث دگرگونی اوضاع بوسنی شد تا بتوانند زمین هایشان را پس بگیرند. اگرچه پذیرفتن صلح از سوی بوسنیایی ها کار را برایشان سخت کرد و باعث کمرنگ شدن این رابطه شد و حقوق مسلمانان بوسنیایی را روز به روز محدودتر کرد.

اگر ایران نبود تمام مسلمانان بوسنی قتل عام می شدند

می خواستیم در این دوره یک گروه درمانی داشته باشیم تا آسیب دیدگان در مسیر را درمان کنیم. اما نیاز به مجوز بود که گرفتن این مجوز بسیار سخت بود. با واسطه های مختلف توانستیم با مقامات و معاونین وزرا حرف بزنیم. در جلسه ای که با معاون وزیر پناهندگان داشتیم. یکی از دوستان ایرانی به معاون وزیر می گوید که ممکن است کاری که شما برای حضور تیم پزشکی ایرانی در این مراسم انجام می دهید به ضرر شما تمام شود. آقای معاون جواب داد: من زمان جنگ را خوب یادم هست. اگر شما ایرانی ها نبودید تمام بوسنی تبدیل به حادثه سربرنیتسا شده بود و همه مسلمانان قتل عام می شدند. این استقبال در تمام بوسنی اتفاق افتاد و وقتی ما را می دیدند می گفتند:« خوش آمدید. در تمام این سال ها کجا بودید؟» ما در سالهایی غایب بودیم که کشوری مثل ترکیه به کسانی که در این راهپیمایی شرکت می کرد پول می داد. آنها دفترچه هایی داشتند که باید در کل مسیر مهر می زدند تا مشخص شود مسیر را طی کرده اند.

پرچم ایران بر دوش راهپیمانان بوسنیایی

علاقه به ایران میان بوسنیایی ها بسیار زیاد است به خصوص میان آنها که این جنگ را به طور کامل درک کرده بودند و داغ این کشتار هنوز بر دلشان است. برای همین وقتی متوجه ایرانی بودن ما می شوند با محبت بسیاری از ما استقبال می کنند. گروه با خودش پرچم های ایران زیادی برده بود. و ما داخل کوله پشتی هایمان پرچم های ایران گذاشتیم که مشخص شود که از کجا آمده ایم. بوسنیایی های زیادی وقتی از کنار ما رد می شدند با روی خوش برخورد می کردند و حتی از ما پرچم ایران می خواستند که روی کوله پشتی هایشان بگذارند تا با پرچم ایران در مسیر حرکت کنند. درخواست پرچم آنقدر زیاد شد که پرچم هایی که اضافه تر آورده بودیم تمام شدند. بوسنیایی ها وقتی تیم درمان ایرانی را در مسیر می دیدند صف می ایستادند تا به آنها رسیدگی شود. حتی عده ای هیچ مشکلی نداشتند فقط دوست داشتند بیایند تا با ایرانی ها صحبت کنند. بسیاری از بوسنی های حاضر در این مراسم به دیگر کشورها مهاجرت کرده بودند. این به آن معناست که اگر ایران بتواند حرکت فرهنگی درستی در این برنامه انجام دهد پیام او به سایر نقاط جهان خواهد رسید.

اندوه راهپیمایی در مقصد به اوج می رسد

در طول پیاده روی شما شاید متوجه حزن راهپیمایان نباشید. اما وقتی به مقصد می رسید و پیکر شهدا را دفن می کنند بسیار غم انگیز است. مادران فرزندانشان را بعد از چندین سال دفن می کنند. در یکی از تفحص هایی که چهارسال پیش صورت گرفته بود. نوزاد یک روزه ای پیدا می شود. بعد از تحقیقات متوجه می شوند. روزی که صرب ها مسلمانان را مجبور به رفتن می کنند. همان زمان مادری فرزندش را به دنیا می آورد. اما صرب ها فرزند را از مادر جدا می کنند و نوزاد را می کشند و به مادر می گویند که فرزندش مرده به دنیا آمده است. سه سال پیش مادر آمد و نوزادش پیدا شده اش «فاطیما» را به خاک سپرد.

همرسانی کنید:

طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان