طرحی برای کاهش مزد کارگران

۱۳۹۶/۰۸/۰۷ ۱۵:۲۸ چاپ کد خبر: 88523
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی لنگرخبر، 7 تیرماه 96 بود که برنامه اشتغال فراگیر در سال 96 برای ایجاد 970 هزار شغل در سال جاری از سوی اسحاق جهانگیری ابلاغ شد.یکی از این طرح ها برای ایجاد اشتغال طرح کاج یا همان کارورزی است. طرح کاج  برای افزایش مهارت و اشتغال پذیری جوانان (شغل اولی ها)، ایجاد فرصت های شغلی مناسب و پایدار جهت رفع مشکل جوانان جویای کار در قالب اجرای دوره مهارت آموزی در محیط واقعی کار، دوره کارورزی و برخی مشوق­ های کارفرمایی متناسب با قانون برنامه ششم توسعه و قانون بودجه کل کشور در سال­جاری، تحت عنوان کارانه اشتغال جوانان (کاج) طراحی و تدوین شده است. در قالب این طرح قرار است سالانه 150 هزار فارغ التحصیل بیکار دارای شغل شوند. ولی کارشناسان معتقدند که این طرح منجر به ارزان تر شدن نیروی کار خواهد شد. فرشاد اسماعیلی، کارشناس اقتصاد اجتماعی در نشست بررسی طرح کارورزی در دانشگاه صنعتی اصفهان درباره طرح کارورزی گفت: درباره بحث کاروزی باید بگویم هرجایی که بحث «کار» هست و بحث «روابط کار» هست، پایگاه ما «حقوق کار» است. حقوق کار تاریخچه ایی داشته، از جایی شروع شده و یه مسیری را طی کرده به واسطه اینکه کارفرمایان صاحب سرمایه و ابزارآلات تولید بودند همواره دست بالاتری در مناسبات کاری داشتند و همه مبارزات کارگری به این سمت بوده که این بالانس را بیشترکنند و وزنه حقوق کارگران را بالاتر بیاورند که تناسب حفظ شود چرا که به واسطه نداشتن وسایل تولید و ابزارآلات کار دست پایین تری داشتند. وی ادامه داد: در ابتدا روابط کارگری به شکل اجاره اشخاص و موجری مستاجری بود به این ترتیب که شخصی کسی دیگر را به بیگاری می گرفت و بابت آن بیگاری دستمزدی به او داده می شد. این دوره «حقوق خصوصی» در حقوق کار است ما از این دوره گذر کردیم و به دوره «حقوق عمومی» در مناسبات کار رسیدیم یعنی شرایطی که دولت قانونی را وضع می کند. دو اصل در این موضوع قابل تأمل است ابتدا «حمایتی بودن» قانون کار که مبنای آن حمایت از کارگر به این خاطر است که بالانس لازم ایجاد شود و اصل دیگر «آمره بودن» حقوق کار است که ویژگی دیگری برای تضمین امری بودن قوانینی ست که بین کارگر و کارفرما تعیین می شود. این مسیر هموار خوشایند کارفرماها و اقتصاددان هایی که وابسته و نزدیک به کارفرمایان بزرگ بودند، نبوده است. این قوانین به دنبال دست اندازی به حقوق کار بودند، یعنی به دنبال این بودند که کار را به سمت حقوق خصوصی ببرند. این کارشناسای حوزه کار ادامه داد: ویژگی حقوق خصوصی این است که «آزادی قراردادها» در آن در اولویت است، یعنی فردی با دیگری قراردادی می بندد و این قرارداد مثل خرید ماشین و خرید کالا دو نفر از آزادی اراده و تساوی اراده برخوردارند و کسی قرار نیست دخالت کند و هر دو از حقوق مساوی برخوردارند ولی حقوق عمومی یا هر شاخه ایی که در حقوق عمومی می آید، این است که قانونگزار باید بیاید از کارگر حمایت کند تا وضعیت کارگر و کارفرما به بالانس برسد. ما می خواهیم این روند را جلوتر ببریم و برسیم به وضعیت کاروزی. در کشور ما قانون کار در سال 1369 تصویب شده و تنها تبلور حمایت از کار در کشور ما فعلا قانون کار است که ما هم به آن انتقاداتی داریم چون سندیکاها در این قانون اصلا به رسمیت شناخته نشده است. وی افزود: فعلاً ولی فعالان کارگری و فعلان حقوق کار، دانشجویان و پرستاران و همه کسانی که کارگر محسوب می شوند باید از قانون کار فعلی دفاع کنند با همه نقدهایی که به قانون فعلی وارد است. بنابراین پایگاه ما قانون کار است و سعی می شود در برابر همه برنامه هایی که قانون کار در آن دور زده می شود ایستادگی و مقاومت کرد. *قانون کار در طرح کارورزی رعایت نشده است این کارشناسان طرح کارورزی را یکی از طرح هایی دانست که قانون کار در آن رعایت نشده و درباره ویژگی های اقتصاد نئولیبرال بیان کرد: 4 ویژگی عمده اقتصاد نئولیبرال عبارت است از «مقررات زدایی»، دوم «آزاد سازی»، سه «ارزان سازی نیروی کار» و چهارم «کالایی سازی» است. وی همچنین در بخشی از سخنانش بیان کرد: کاروزی در دل یک سیاست کلی تعریف به اسم شیوه تولید جهانی، تعریف می شود این شیوه تولید تعدادی ارگان های مشخص دارد که آن را ارائه می کنند مثل بانک جهانی، صندوق بین المللی پول و سازمان تجارت جهانی. این سازمان ها به هرحال برای اجرا کردن این سیاست ها نسخه هایی دارند که در دل بسته های اشتغالی می تواند خود را نشان دهد. سوال اینجاست که بحث کاروزی به این موضوع دارد و نشانه های این ساختار را کجا باید رصد کرد؟ من می توانم چند مثال بیاورم اعم از اینکه تهرانی مدیر فنی حرفه ایی شهر تهران در همایشی گفته بود: شیوه های نوین آموزشی جایگزین شیوه های سنتی می شود، تغییر شیوه کسب وکارها و سرعت تغییرات تکنولوژیکی این ضرورت را ایجاد می کند تا به توسعه آموزش های مهارتی توجه کنیم. همچنین موسوی معاون سازمان مهارت های فنی وحرفه ایی در همایش راهبردهای هدایت و توسعه آموزش های مهارتی، به این موضوع اشاره کرد که آنچه در آموزش فنی وحرفه ایی به آن نیاز داریم تغییر نگرش است. بحث تغییر نگرش بحث جدی است که توسط کارگزاران این سیاست ها مطرح می شود. موسوی همچنین گفته است: گروه های آموزشی آزاد باید متحول و به روز شده و مثالی آورده شده است که شرکت تیوتا در آموزش پیشتاز است و تکنولوژی پیشتازی دارد که قبل از تولید آموزش می دهد ولی امروزه درحالی وارد کشور ما می شود که هیچ آموزشی همراه با آن نیست، ما معتقدیم آن تکنولوژی که پیشتاز است در تغییرات باید وارد شود و توسعه یابد. *مشکل بیکاری عدم مهارت فارغ التحصیلان نیست اسماعیلی ادامه داد: بهتر است که نقدی بزنیم به فلسفه مهارت آموزی در کشور که مساله رویکرد روشن تر شود. در سال 1351 تغییراتی در نظام آموزشی متوسطه داشتیم، طرح نظام آموزش و پروش تصویب شد و خلاصه اش در اصل 40 آمد، در اصل 40 به دو موضوع خیلی صریح اشاره شده. به این ترتیب که ضرورت آموزش فنی وحرفه ایی به منظور «نیل به خودکفایی» و «قطع وابستگی» صورت بگیرد، یعنی سال 1371 بعد از تصویب قانون کار درسند آموزش فنی حرفه ایی این مساله لحاظ شد که هدف قطع وابستگی و نیل به خودکفایی ست. اپیزود دوم ولی می رسد به سال 13966 و طرح کاروزی سال 1395. معتقدم که ماجرا اصلا این نیست و بحث مشکل عدم مهارت نیست، چون اکنون ورد زبان افرادی که سیاست گذار اشتغال در کشور ما هستند این است که مشکل ما مهارت است یعنی دانشجویان تحصیلکرده ما مهارت ندارند و فاصله ایی بین دانشگاه و صنعت ما اتفاق افتاده و نمی توانند جذب کار شوند و اکنون طرح کاروزی قرار است این فاصله را پر کند. این افراد ماهر شده و جذب بازار کار شوند، اما من معتقدم که ماجرا این نیست و سیاست های اشتغال پشت صحنه هایی دارد که ما می خواهیم درباره پشت صحنه آن ها حرف بزنیم ضمن اینکه روی صحنه هم راجع به بازیگرانی که روی صحنه هستند هم بیشتر صحبت کنیم. *تورم یعنی کاسته شدن از قدرت خرید مردم در ادامه این نشست یاشار دارالشفا، کارشناس اقتصاد اجتماعی ادامه داد: محمدرضا کارگر، مدیر توسعه اشتغال و سیاست-گذاری بازار کار است وی می گوید دولت آماده است تا پتانسیل ارزان سازی کارگران را در اختیار کارفرمایان گذارد، زیرا اساس بر این است که فارغ التحصیلات دانشگاهی به دنبال جمع کردن رزومه هستند و کارفرمایان می توانند بدون صرف هزینه برای حقوق و دستمزد آن ها، ایشان را به خدمت گیرند. چنین گفتنه ای نشان از همان سیاست زدایی دارد که در ابتدا انجام گرفته یعنی بی تفاوتی ما در قبال اتفاق افتادن این جنس سیاست ها برای اینکه دائما فکر می کنیم مسائل فنی پیچیده ایی در آمار و ارقام وجود دارد که ما نسبت به آن نادانیم و حتماً متخصیص امر بهتر خبر دارند، در حالی که اینطور نیست. وی ادامه داد: اگر تاریخچه ایی از جامعه مدنی را مرور کنیم مثلا از سال 1376 -1377 به این طرف متوجه می شویم که جامعه مدنی دست کم در ایران هرگز میانجی مابین بدنه مردم و دولت نبوده است. برای مثال در روزنامه های دهه 70 تا امروز کارشناس ها برای ما تورم را به یک معنای دیگری جا انداختند. تورم یعنی کاسته شدن از قدرت خرید مردم، ولی اگر مصاحبه کارشناسان اقتصادی یا روزنامه ها را نگاه کنید، متوجه می شوید که برخی از آن ها می گویند تورم واقعی سازی قیمت هاست. گویی قیمت ها غیرواقعی هستند و ما می خواهیم واقعیشان کنیم. وی همچنین بیان کرد: مثلا واژه هایی به نام کوچک سازی دولت، که دولت به عنوان لویاتان هابز و یک قول بی شاخ و دم که نماد سرکوب است از آن یاد می شود و حتی خود مسئولان دولتی، مثلا رئیس جمهوری یا وزیر وقتی حرف از ضرورت کوچک سازی دولت می زنند به وجد میاییم که مسئولان خودشان خواهان این هستند که دولت را کوچک کنند. درحالی که اینجا باید پرسید کوچک شدن دولت از چه؟ و پاسخ آن مشخص است از مسئولیت ها و تعهدات اجتماعی که به وجود آمده. دارالشفا در ادامه به موضوع کارورزی اشاره کرد و گفت: اتفاقی که در واقع در جریان این طرح می افتد این است که در جریان این طرح حقوق جنبه حمایتی ندارند یا به عبارتی دقیق تر بگوییم: حمایت از که!؟ حمایت از نیرو های فرودست که لازم-الحمایت هستند با این توجیه که کارفرما باید "انگیزه " برای سرمایه گذاری داشته باشد و اگر انگیزه ایی نداشته باشد چطور برای دیگران اشتغال ایجاد شود؟ سپس اسماعیلی بحث خود را چنین ادامه داد: می شود بررسی کرد که بسته اشتغالی یا کاروزی در سیاست کنونی چه جایگاهی دارد و چرا می گوییم که همان ویژگی های سیاست های نئولیبرالی را دارد؟ تاکید می کنم که 4 ویژگی دارد و این ویژگی ها عبارت است از «مقررات زدایی»، دوم «آزاد سازی»، سه «ارزان سازی نیروی کار» و چهارم «کالایی سازی» . اسماعیلی در بخشی از سخنانش با بیان اینکه این موارد سیاست های لیبرالیستی نهادهایی مانند صندوق است به پژوهشی اشاره کرد که نشان داده است اجرای سیاست های صندوق به توزیع فقر و نابرابری دامن زده است گفت: ریچارد وولف اقتصاددان در کتاب «به چالش کشیدن نظام سرمایه داری»، می گوید باب شده است که در نظام حمل ونقل به «راننده اتوبوس» میگویند «مهندس ترابری». به «رفتگر» می گویند «مدیر پسامند». این تغییر ادبیات صرفا یک تغییر واژه نیست، قطعا تسهیل سیاست های ارگان هاست برای اینکه بار و فشار اجتماعی که ایجاد شده را از آن بگیرند. می خواهم با آوردن این مثال به طرح کارورزی اشاره کنم و بگویم در طرح کارورزی هم ما مشابه آن را داریم. ما در قانون کار «کارآموزی» داشتیم، «کارورزی» با ایجاد این ترم از ذیل پوشش های حمایتی قانون کار خارج شده، با عنوان «کمک هزینه آموزشی» به جای «دستمزد» از ذیل قوانین دستمزد در قانون کار خارج شدیم، با عنوان «بیمه حوادث» از ذیل قوانین تامین اجتماعی و «بیمه های اجتماعی» خارج شدیم و این ادبیات حتی در حوزه زبانی هم اتفاق افتاده است. بحث دیگر بحث نهادهاست، باید ببینیم که در کارورزی چه نهادهایی از کارگران گرفته می شود؟ در قانون کار برای دعواهایی که بین کارآموز و کارفرما باشد نهادی سه طرفه داریم، نماینده کارآموز، کارفرما و نماینده تشکل ها. در حالی که در طرح کارورزی می بینیم کارورز برای حل اختلافش اگر مسئله ایی پیش بیاید نماینده ایی ندارد، یعنی اصل «تساوی دادرسی» و «بی طرفی دادرسی» در آن مرجع نقض شده یعنی ما می خواهیم از ذیل قانون کار خارج شویم، باید رصد کنیم که چگونه خارج می شویم. بخش مهم دیگر آن بخش بیمه هاست با توجه به قانون کار برای این افراد بخش تامین اجتماعی نداریم، به این ترتیب که از شمول قانون کار خارج اند و یک بیمه حوادث دارند که در سال 10هزارتومان است. در نظر بگیرید که هر ماه برای هر کارورز چقدر تمام می شود؟ از سوی دیگر مقررات دیگری که در پیرامون حمایت از کارگران حادثه دیده است نمی بینیم، این موارد نشان دهنده مقررات زدایی به عنوان یکی از ویژگی های راست نئولیبرالیه که در طرح کاروزی هم دیده میشود. وی ادامه داد: ویژگی دوم سیاسیت های نئولیبرالیستی بحث «کالاسازی» است. همینطور که گفتم به وسیله همین بیمه حوادث کالاسازی را داریم. ما ماشین داریم خود را گارانتی می کنیم که مشکلی پیش نیاید، اینکه بیمه نقش گارانتی کالا را برای کارگر بگیرد همان کالایی شدن است. بحث دیگر ورود این طرح ها در واحدهای دانشگاهی ست. گفته می شود که چون شکافی که بین دانشگاه و صنعت هست و دانشجوهای ما مهارت ندارند، برای ورود به بازارکار باید مهارت بیاموزانیم و به این ترتیب واحدهای اجباری کاروزی را به دانشگاه بردند یعنی ماهیت دانشگاه که دانش آموزی و دانش ورزی هست را از آن می گیریم. کهبه عنوان کالاسازی دانش مطرح شد. وی ادامه داد: ویژگی سوم نئولیبرالیسم «آزادسازی» ست. به چه معنا؟ به معنای اینکه دست نامرئی بازار همه چیز را تنظیم میکند و نیاز به دخالت هیچ کس نیست. آزاد سازی دو ویژگی دارد که یکی «برون سپاری» یعنی خصوصی سازی در برونسپاری است که مربوط به «کاریابی ها» ست و یکی از مقامات هم گفته است یک درصد بالایی نزدیک 50 درصد را کاریابی ها می برند یعنی این ویژگی برون سپاری در کاریابی ها قابل رصد است. مگر در تمام این سال ها کارگر و بیکار نداشتیم؟ چنددرصد از طریق کاریابی توانستند کار پیدا کنند؟ فکر نمی کنم بالای 20الی 30 درصد آن هم نه از میان تحصیلکرده ها بلکه کارگر ساده از طریق کاریابی به کار رسیده باشند. اگر کاریابی ها موفق بودند ما اینقدر دست وپا نمی زدیم که برای بحران بیکاری چه بکنیم چه نکنیم؟ *طرح کارورزی ارزان سازی نیروی کار است وی ادامه داد: ویژگی آخر «ارزان سازی» ست، ما یه قاعده ایی داریم به نا م8-8-8 این قاعده را کارگرها سال ها با جان کندن کسب کرده اند. به این معنی که هشت ساعت کار، هشت ساعت خواب، هشت ساعت استراحت. در یک 24 ساعت این هشت ساعت ها باید رعایت شود و در عین حال حقوقی که کفاف زندگی را بدهد، حالا در این طرح کاروزی آمده که نیروی کار برای کار از 6صبح تا 6 عصر تلورانس دارد. کدام کارفرمایی وسیله حمل ونقل عمومی در اختیار کارگر قرار می دهد؟ که از 6 صبح برود کارگاه؟ طبق قانون کار کارفرمایی که وسیله در اختیار کارگر قرار ندهد جرم مرتکب شده. نکته جالب تر حقوق آن ها است. حقوق برای کاردانی 270 تومن، کارشناسی 310 تومن و دکتری 350 تومن. *در حال حاضر اقتصاد ظرفیت ایجاد 995 هزار شغل در یک سال را ندارد داراشفا نیز چنین بحث را ادامه داد: من در ارتباط با این ویژگی های چهارگانه ایی که درباره نئولیبرالیسم شرح داده شد، بحثم را در سه قسمت توضیح می دهم، یکی وضعیت امروز دانشگاه ها در ارتباط با بحث کاروزی اشاره خواهم کرد، دوم تبارهای این وضعیت و سوم پرسش از اینکه چه باید کرد؟ بازه سال های 1380 تا 1390 تعداد دانشجویان دانشگاه دولتی دوبرابر، پیام نور چهاربرابر، علمی کاربردی 9 برابر  و غیرانتفاعی 15 برابرشده است، یعنی به ترتیب دانشگاه هایی را گفتم که ...از دولتی میایم پیام نور، علمی کاربردی و غیرانتفاعی، مدام شاهد پولی سازی دانشگاه هستیم، یعنی دانشجو برای تحصیل در این دانشگاه ها باید پول بدهد، تازه در دولتی ما شبانه هم داریم، قدیم ها نیمه حضوری هم داشتیم. سوال اینجاست که چه شد در این 13 سال این اتفاق افتاده؟ ما همین که امروز حتی صحبت می شود که دانش آموزان باید برای ورود به عرصه کار مهارت پیدا کنند. یعنی به محض اینکه ما به دنیا می آییم، به چشم یک نیروی کار بالقوه به ما نگاه می شود که باید هرچه سریع تر وارد بازار کار شویم. وی ادامه داد: در چنین عینک و نگاهی، اینکه ما از دبستان تا پیش دانشگاهی در آموزش و پرورش درس بخوانیم، چهارسال دوره لیسانس، 3 سال دوره فوق لیسانس و سه، چهار سال دوره دکتری، از بنگاه اقتصادی همه آن سوخت شدن نیروی کار است. یعنی در این بازه کار این تحصیل کردن از ورود نیروی کار مدام جلوگیری می کند. اینجاست که باید سراغ طرح کاروزی رفته و ببینیم چه اتفاقی می افتد؟ طرح کارورزی درکنار بسته ایی به نام بسته اشتغالی دولت بوده است طرح مشوق های تولیدی کارفرما، طرح کاروزی و طرح مهارت آموزی در محیط کار واقعی و... سوال اینجاست که از کجا این ماجرا شکل گرفت؟ از آن جایی که در برنامه ششم آمده است دولت موظف بوده سالیانه 955 هزار شغل به وجود آورد. این 955 هزار شغل باید در شرایطی به وجود آید که احتمالا قابل پیش بینی نیست. یعنی اقتصاد ما ظرفیت ندارد و قابل جذب این میزان نیروی شاغل را ندارد. دولت می داند که افراد نیاز به کار دارند و از طرف دیگر این را هم می دانند که سرمایه گذاران برای اینکه مجاب شوند سرمایه گذاری کنند یکی از مهم تریم مواردی که آن ها را به سرمایه گذاری قانع می کند این است که نیروی کار در آنجا چقدر هزینه دارد. دارالشفا ادامه داد: نکته مهم در طرح کاروزی این است که اکنون در طرح کارورزی 90 هزار نفر شرکت کردند، افق دولت این است که بتواند 150 هزار نفر ثبت نام کنند. ممکن است اگر از زاویه ایی در نظر بگیرید بگویید این رقم خیلی زیاد نیست، دوم این ماجرا خیلی هم خطری نه برای نیروی کار است نه مواردی نظیر این. قانون می گوید اگر در شرایطی که مدرک تحصیلی لیسانس داشته باشید، یک سوم حداقل دستمزد رو می گیرید. حداقل دستمزد اکنون930 هزار تومن، یک سوم 930هزارتومن میشود 350 هزار تومان. وی ادامه داد: در نظر بگیرید که چنین برنامه ای  قانون شود و طبق طرحی هم که مصوب کردند، کارفرماها باید سالی مقداری نیروی کاروز بگیرند، نیروی کاری که اینقدر ارزان است، در فضای کاری که روز به روز دارد فقط نیازمند نیروی کار ساده می شود و نه نیروی کار بامهارت. نکته این است که نرخ دستمزدها در همین سطح می تواند نگه داشته شود، یعنی شما عادت می کنید به اینکه 350 هزارتومان دستمزد بگیرید، حالا اگر یک جا یک کارفرمایی 500 هزار تومان بدهد، انسان بسیار شریفی است. انتهای پیام/
همرسانی کنید:

طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان