به گزارش خبرنگار مهر، نخستین وبینار «ارتباطات آئینی: تجربه زیسته اربعین» توسط گروه ارتباطات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و با مشارکت دانشگاه ها و مراکز مختلف علمی روز چهارشنبه ۲۱ مهر ۱۴۰۰ به شکل مجازی برگزار خواهد شد.

حسن بشیر، دبیر علمی این وبینار و استاد ارتباطات بین الملل دانشگاه امام صادق (ع) در مورد عنوان وبینار و اهمیت نگاه مبتنی بر تجربه زیسته گفت: اربعین وجوه مختلفی در تاریخ اسلامی شیعی دارد. در حقیقت اربعین تجلی مداوم عاشورا است که در فرایند تاریخ طولانی به شکل های مختلف بازنمایی شده و هم اکنون به شکل راهپیمایی و زیارت اربعین و مراسم پیرامون آن مطرح است. مطالعه اربعین می تواند از جنبه های مختلف معرفت شناسی، هستی شناسی، روش شناسی و انسان شناسی صورت گیرد. همه این جنبه ها می توانند در فهم ما از حادثه عاشورا و پدیده اربعین که محصول تعامل مداوم انسان با عاشورا و حضرت سید الشهداء (ع) و حوادث مربوطه است، تاثیر زیادی در رشد و تعالی انسان داشته باشد.

وی افزود: انسان با تجسم سازی ذهنی عینی خود از تاریخ و حوادث تاریخ، می تواند نوعی از «تجربه ذهنی تاریخی» به دست آورد که این تجربه یک تجربه پدیدارشناسانه در حوزه فهم و ادراک است. اربعین، این تجربه را به شکل یک عمل عینی که در راه پیمایی و زیارت و مراسم مربوطه تجلی می یابد در اختیار تک تک افرادی که در این مراسم حضور دارند در اختیار می گذارد. بنابراین، هر فرد اربعینی یک تجربه زیسته مربوط به خود از اربعین را خواهد داشت که علاوه بر شناخت عمومی از حادثه اربعین نوعی از معرفت شناسی شخصی را نیز در وجود وی به وجود می آورد که زاییده علم یا تحلیل ها و تفسیرهای علمی نیست، بلکه تجربه خالص و مستقیم فرد از ارتباط با عاشوراست که به شکل های گوناگون در این مسیر اربعینی در ذهن و روح وی شکل می گیرد. نگاه به این تجربه ها و طرح و بررسی و تحلیل آنها می تواند ما را در شناخت عینی تر عاشورا و تأثیرات آن در ساخت فرهنگ اسلامی شیعی انسانی تأثیرگذار باشد.

استاد ارتباطات بین الملل درباره شکل گیری این تجربه زیسته بر مبنای عقل، روح و قلب اشاره و بیان کرد: تجربه زیسته با سه ساحت عقل، روح و قلب ارتباط عمیقی دارد. عقل تجربه عینی و پدیدارشناسانه را شناسایی و صورت بندی می کند. این صورت بندی عقلانی برای فهم این تجربه و درک گفتمانی آن در رابطه با گفتمان ها و حوادث دیگر بسیار مهم است و نقش اساسی در تعیین جهت گیری آن و ایجاد نوعی از مفصل بندی با حوادث و گفتمان های دیگر دارد. روح، یک درک دیگر شهودی معنوی را از حوادث تاریخی و وقایع عینی هم زمان و درزمان می تواند داشته باشد که در ترسیم اهمیت و ارتباط آن با این جهان و آن جهان حائز اهمیت است. بدون درک روحانی، فهم عقلانی، یک فهم کامل از تاریخ و وقایع جاری نخواهد بود. این پیوند و فرایند فهم با ادراک قلبی تکمیل می یابد. قلب، می تواند احساس و فهم مستقیم بدون واسطه با مسائل مختلف ایجاد کند. قلب یک مخزن ارتباطی میان درون و بیرون فرد است که با ویژگی های ماهیتی عقل و روح تفاوت قابل توجهی دارد. ادراک قلبی تولیدکننده یک رابطه عمیق درونی با اتفاقات بیرونی است. به عبارت دیگر، اگر ساحت عقل، یک ارتباط عقلانی میان پدیده ها و تحلیل آنها ایجاد می کند، و ساحت روح نوعی از ارتباط شهودی را به وجود می آورد، ساحت قلب در حقیقت ماهیت اساسی پدیده را ملموس تر و تجربی تر می کند و ارتباط واقعی را می سازد.

وی ادامه داد: این سه ساحت در اربعین تجسم ابعاد وسیع آن برای ساخت انسان است. این انسان در حوزه اسلامی-شیعی بهره های فراوان می برد، اما در حقیقت بشریت به طور عام نیز از این حادثه تاریخی که منعکس کننده اخلاق، جهاد و شهادت برای نجات انسان است نیز بهره های خود را می برد.

رئیس سابق آکادمی آکسفورد برای تحصیلات عالی، تاکید کرد: فهم پدیدارشناسانه اربعین، نیازمند درک عینی تجربه های فردی و در سطح فراتر اجتماعی است. این تجربه ها، ذخایر مهمی برای فهم عاشورا در ذهنیت اسلامی شیعی انسانی است. درک و فهم افراد، و شناخت این درک، ما را در شناخت عمق حضور و نفوذ عاشورا در جامعه اسلامی و انسانی آشنا می کند. به همین دلیل گروه ارتباطات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با همکاری دانشگاه ها و مراکز مختلف علمی، این وبینار را برای کشف و تدوین این تجربه ها و تحلیل آنها برگزار کرده است.

بشیر در این زمینه گفت: این وبینار نخستین اقدام در این زمینه است اما امیدواریم که این جریان به شکل مداوم در وبینارها، سمینارها و نشست های مختلف ادامه یابد.

وی اظهار امیدواری کرد که بحث در مورد تجربه های زیسته اربعین، در آینده به شکل گسترده تری با فراخوان از کلیه کسانی که به یک تجربه قابل انعکاس در این زمینه دست یافته اند، مطرح گردد و نسبت به ثبت این تجربه ها و بازتولید آن ها به شکل های مناسب هنری-ادبی اقدام شود.

بشیر در پایان تاکید کرد: تجربه زیسته اربعین که می تواند به شکل فردی و جمعی در قالب های مختلف هنری بازتولید شوند، نباید فقط برای جامعه ما تدوین شود بلکه انتقال این تجربیات با زبان های مناسب بین المللی و با استفاده از سبک های مختلف علمی هنری ادبی برای جوامع مختلف جهانی باید مورد توجه جدی قرار گیرد. عاشورا و اربعین متعلق به همه انسانیت است و انسان امروز به شدت نیازمند فهم چنین تجربه های ماندگار و ارزشمند است.

وبینار مزبور چهارشنبه ۲۱ مهر ۱۴۰۰ از ساعت ۹ تا ۱۲ برگزار می شود و شرکت در آن از طریق لینک های https://vc.rihu.ac.ir/ch/meeting4 و https://heyatonline.ir/fa/heyat/3042 امکان پذیر است.