به گزارش خبرگزاری فارس، صالح قاسمی، نویسنده و پژوهشگر تحولات جمعیت ایران و جهان در یادداشتی نوشت: بر اساس داده های منتشر شده سازمان ملل متحد، در سال ١٩۵٠تقریبا ٢٠٠ میلیون سالمند در سرتاسر جهان وجودداشته، که در سال ١٩٧۵ این رقم به ٣۵٠ میلیون نفر رسیده و تخمین زده می شود تا سال ٢٠٢۵ از مرز یک میلیارد و یکصد میلیون نفر تجاوز خواهدکرد که افزایشی معادل ٢٢۴ درصد است. بدین ترتیب میزان رشد جمعیت سالمندان به مراتب سریعتر از میزان رشد جمعیت جهان است و دو سوم این جمعیت نیز مربوط به کشورهای آسیائی و اقیانوسیه خواهد بود. به این ترتیب سیر پیر شدن جمعیت در سرتاسر جهان افزایش می یابد و نرخ زاد و ولد جهانی نیز همچنان کاهش خواهد یافت.

مطابق با تعاریف بین المللی کشوری که میزان جمعیت بالای 60 سال آن بین ۷ تا ۱۴ درصد کل جمعیت باشد کشور رو به سالمندی است و اگر این آمار بین ۱۴ تا ۲1 درصد باشد آن جامعه، کشوری سالمند است و بالا تر از 21 درصد نیز کشور سالمند قطعی یا در مرحله انفجار سالمندی تلقی می شود.

در ایران اسلامی نیز اگرچه مشکل سالمندی هنوز بصورت تمام عیار خود را نمایان نکرده است و به دلیل ساختار جمعیتی کنونی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، اما در سالهای آینده ابعاد این مشکل افزایش خواهد یافت و شاید بتوان آن را سونامی آینده جمعیتی ایران دانست. جمعیت سالخورده کشور طی ۳۰ سال(۸۵-۱۳۵۵) تقریبا 3 برابر شده است. آمار سرشماری سال ۱۳۸۵ میزان افراد بالای ۶0 سال ایران را 5/2% نشان داده است و بر اساس آخرین داده های آماری در سال 1400 حدود 10/5 درصد از جمعیت فعلی کشور را سالمندان بالای 60 سال تشکیل داده اند که تا سال 1430 به بیش از 30 درصد یعنی معادل یک سوم جمعیت کل کشور افزایش خواهد یافت.

با وقوع این سونامی سالخوردگی جمعیت و روند سریع بسته شدن پنجره جمعیت ایران شرایط جدیدی در کشور شکل خواهد گرفت و این شرایط به دلیل نداشتن برنامه ریزی هوشمند و سیاست گذاری های مدون برای کشور خطرناک و بحران ساز خواهد بود. یکی از اصلی ترین چالش های برآمده از سونامی سالخوردگی جمعیت ایران سقوط ضریب پشتیبانی بیمه ها و به تعبیر دیگر ورشکستگی نهادهای حمایت گر اجتماعی همچون بیمه هاست که ایران در آستانه آن قرار گرفته است.

ضریب پشتیبانی که از تقسیم افراد بیمه پرداز به افراد مستمری بگیر حاصل می شود به این معنی است که به ازای هر یک نفر بازنشسته مستمری بگیر چند نفر بیمه پرداز وجود دارد. ضریب پشتیبانی مطلوب در بین بیمه های موجود در جهان 6 است. در صورتیکه این ضریب به کمتر از 6 تنزل یابد در واقع ساختار بیمه ای مذکور در اجرای تعهدات خود از طریق دریافت حق بیمه ناتوان شده و متکی به کمک های دولتی خواهد گشت. در ادامه در صورتیکه ضریب پشتیبانی بیمه ای به کمتر از 4 برسد به معنی ورشکستگی مشروط است که با ورود این ضریب به مرز کمتر از 3 ورشکستگی کامل یا فروپاشی بیمه به وقوع خواهد پیوست.

در سال 1380 ضریب پشتیبانی بیمه تامین اجتماعی به عنوان بزرگترین و فراگیرترین ساختار بیمه ای در ایران حدود 8/5 بوده است که با روند کاهش شاخص های جمعیت شناختی، افزایش نسبت جمعیت سالمندان و عدم راهبردنگاری کلان برای نظام بیمه ای کشور، این ضریب در شرایط کنونی به حدود 4/5 کاهش یافته است، تا جائیکه ادامه فعالیت نظام تامین اجتماعی بدون حمایت های مستمر دولتی ناممکن شده است. ضمن اینکه شرایط اغلب صندوق های بیمه گر کشور نیز مشابه همین وضعیت و یا بدتر از آن توصیف می شود.

ذکر این نکته ضروری است که طی 15 سال آتی سقوط شدید ضریب پشتیبانی به حدود 3 و پیش بینی ورشکستگی کامل و فروپاشی نظام تامین اجتماعی ابدا دور از ذهن نیست.

لازم به ذکر است چالش سقوط ضریب پشتیبانی بیمه ای، یکی از پیامدهای متعدد سونامی سالمندی و ابربحران جمعیت در حوزه اقتصاد ایران است. لذا اجرای دقیق، جامع و فوری سیاست های کلی جمعیت در کنار راهبردنگاری هوشمند نظام تامین اجتماعی و سرمایه گذاری های هدفمند صنعت بیمه می تواند این پیامدها را مدیریت نموده و به حداقل برساند.