روایت است که در گذشته سوگواران با پای برهنه در حالی که ۷۲ شمع و ۷۲ دانه خرما به یاد ۷۲ شهید دشت کربلا در دست دارند با روزه سکوت در کوچه های شهر گشته و از چهل منبر می گذشتند.

به گزارش خبرگزاری فارس از لاهیجان، تاسوعای حسینی، هر شهری یک رنگ و بویی دارد؛ چهل منبر سنتی که در استان گیلان فقط در لاهیجان دیده می شود اما حال و هوای تاسوعایی هم در محلات قدیمی این شهر جریان دارد.

 

این آئین که مخصوص شهروندان لاهیجی است بعد از اذان مغرب در کوچه های قدیمی پرده سر، خمیرکلایه، خیابان حکیم فیاض، آقاسید محمد، یحیی آباد و گابنه (که از همه جا بیشتر است) آغاز می شود. برای شرکت در این آیین باید شمع های ارزان قیمت بقعه ای که با آغشته شدن رشته های پنبه ای به موم ساخته می شوند و خرماهای فراوان در بسته بندی های مخصوص چهل تائی که در گوشه و کنار کوچه ها برای فروش آماده است را تهیه کنی تا برپاکننده مراسم سوگواری چهل منبر باشید.

 

 

این آئین باید بر در خانه چهل سید بزرگوار برگزار می شد که به مرور زمان تغییر یافت و امروزه بر در خانه های که در طول سال مراسم روضه خوانی دایر کردند و یا خود از این مراسم حاجت روا شده اند برگزار می شود. اما در چند سال اخیر شاهدیم که همه مردم محل حتی آنهایی هم که در این محل ها زندگی نمی کنند در اطراف کوچه ها منبرهای کوچک مخصوص روضه را گذارده و روی آن مجمری از آتش و دو ظرف خالی و یک ظرف برنج خام قرار می دهند.

بااین حال دورهمی عزاداران حسینی در روز تاسوعا برای برگزاری مراسم چهل منبر بسیار کامل و بزرگ است، به قدری که علاوه بر ارادتمندان اهل بیت(ع) و حاجتمندان، گردشگران آیینی را هم به این خیابان می کشاند. 

اما این سنت مردمی که قدمت بسیار در کشور دارد و در شهرهای انگشت شماری اجرا می شود، به آن اندازه که باید و شاید شناخته نشده است.

 

هرفردی که نذر چهل منبر دارد با چهل شمع و چهل خرما به چهل خانه یا مسجدی که منبری در جلویش برپاست می رود و صاحب خانه دعای برآوردن حاجات را برایشان می خواند و شخص دارای نذر، دانه ای خرما در ظرف می گذارد و شمعی در آتش انداخته و مقداری برنج بر می دارد و به منبری دیگر می رود و این مراسم تا چهل منبر ادامه می یابد و در پایان فرد حاجتمند برنج جمع آوری شده را به قصد برآورده شدن حاجت با خود به خانه برده و با برنج موجود در خانه می آمیزد و فردای آن روز می خورد.

قصه های مردمی از یک مراسم

منشأ اصلی چهل منبر گیلان در لاهیجان، محدوده کوچه های قدیمی پرده سر، خمیرکلایه، خیابان حکیم فیاض، آقاسید محمد، یحیی آباد و گابنه  است.

یک مادربزرگ لاهیجانی که به همراه نوه هایش جلوی در نشسته و زیرلب صلوات می فرستد، می گوید: از زمانی که به یاد دارم این مراسم برگزار می شد و در واقع تداعی کننده خاطرات دوران کودکی ام است.

وی که ۲۰ سال است خود برپا کننده منبر است در حالی که در منقل اسپند می ریزد و با صلوات بر محمد و آلش برای جوانان دعای خیر می کند، می افزاید: این مراسم باید در سکوت و آرامش خاص برگزار شود و افراد یک شمع روشن کرده و مقداری برنج بردارند و آن برنج را فردای عاشورا به قصد برآورده شدن حاجتشان پخته و بخورند.

 

 

مادر جوانی که به همراه دختر خردسالش در گوشه ایی ایستاده و حلوای نذری پخش می کند، می گوید: این چهارمین سال است که در این مراسم شرکت می کنم و نیت کرده بودم در صورت برآورده شدن حاجتم، امسال حلوا پخش کنم.

وی که ساکن رشت است و برای شرکت در این مراسم به لاهیجان آمده گفت: مردم به ویژه جوانان با اشتیاق خاصی در این مراسم شرکت می کنند و هر سال بر تعداد شرکت کنندگان افزوده می شود.

 

یک زن و شوهر از کرج آمده اند و می گویند که اولین سال است که به مراسم چهل منبر لاهیجان آمده ایم، حال و هوای خاصی دارد و مردم مهمان نواز که عاشق اهل بیت(ع) هستند.

روایت است که در گذشته سوگواران با پای برهنه در حالی که ۷۲ شمع و ۷۲ دانه خرما به یاد ۷۲ شهید دشت کربلا در دست دارند با روزه سکوت در کوچه های شهر گشته و از چهل منبر می گذشتند.

 

اما در میان ازدحام این جمعیت افراد دیگری هم هستند که مشغول اجرای مراسمی شبیه به این آئین هستند اما آنها به جای رفتن در خانه ها و افروختن چهل شمع با پای برهنه در کوچه های قدیمی شهر گام بر می دارند و به آستانه بوسی هفت بقعه متبرکه می روند.

در این محلات قدیمی بیش از ۱۲ بقعه وجود دارد و شخص شرکت کننده لازم است که فقط در هفت بقعه از این بقعه ها شمع روشن کند.

این مراسم را که هم زمان با چهل منبر برگزار می شود هفت کلکه می گویند که توسط بزرگترها برپا می شود.

امروزه این رسم بیشتر توسط نسل های قدیمی برگزار می شود تا جدید و کم کم رو به فراموشی است و بسیاری از سوگواران از وجود چنین مراسمی اطلاع ندارند.

حال و هوای دهه نودی ها در چهل منبر لاهیجان

 

همرسانی کنید:

طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان