خبرگزاری مهر - گروه دین و آئین- عصمت علی آبادی: از مهم ترین آموزه های دین مبین اسلام که در واقع جلوه گری و غایت مندی تاریخ به شمار می رود نظریه جامع و کامل و نجات گرایانه دین، یعنی «فرهنگ مهدویت» است. این آموزه، آینه تمام نمای پیشگویی وحیانی دین اسلام و آینده ای حتمی، روشن، فراگیر، مطلوب و موعود امم است. در واقع باید به این نکته تأکید کنیم که فرهنگ مهدویت مجموعه ای از نگرش ها، ارزش ها و هنجارهایی است که درباره ظهور منجی موعود از نسل پیامبران شکل گرفته و ریشه های معرفتی آن از کتاب و سنت استخراج می شود. از این منظر، فرهنگ مهدویت ریشه در تاریخ بشر دارد. به بیان دیگر، همه ادیان الهی از همان آغاز، منادی ظهور منجی موعود بوده اند.
از آنجا که نگرش ادیان به تاریخ تحول خطی و سرانجام نیک برای انسان و جهان و تحقق وعده الهی بوده است، پیامبران آسمانی همواره از فرارسیدن عصر طلایی که تحقق بخش وعده الهی باشد، خبر داده اند. اما به طور خاص، در اسلام نیز آموزه مهدویت و به پیروی از آن، فرهنگ شکل گرفته بر اساس آن نیز قدمتی هم پای ظهور اسلام دارد. مؤمنان همواره به فرارسیدن چنین عصری بشارت داده می شدند. از این رو محور اساسی فرهنگ مهدویت را می توان تحقق فرج و ظهور منجی موعود دانست. هرگونه نگرش، هنجار و سنت ها و شعائر خاصی که در یک جامعه حول چنین اعتقادی شکل می گیرد، | می تواند در مقوله فرهنگ مهدویت قرار گیرد.
از دیدگاه برخی اندیشه وران، فرهنگ مهدویت مجموعه ای از آئین های اعتقادی، اخلاقی، رفتاری، مدیریتی، معرفتی و فقهی است که پیامبر اکرم و بر پایه وحی الهی برای هدایت انسان به ارمغان آورده و در طول دو قرن و نیم امامت اوصیای برحق او که عالمان ربانی و مخصوص الهی اند، تبیین، تشریح و تفسیر شده و به وجود مقدس نورانی حضرت ولی عصرهای منتهی می گردد و در دوران تقریباً هفتادساله غیبت صغری به وسیله سفیران چهارگانه آن حضرت با هدایت و رهبری آن ذخیره عدل الهی جریان می یابد.
اهمیت مساله مهدویت باعث شده است در دهه های اخیر که تأسیس تشکل ها و نهادی فرهنگی و تبلیغات دینی رواج پیدا کرده است، یکی از جمله این نهادها و تشکل ها، مربوط به ترویج فرهنگ انتظار و مهدویت باشد.
همه دستگاه ها و نهادهای حوزه مهدویت با وحدت رویه، مشارکت، همفکری، هم افزایی در کنار یکدیگر باید به توسعه فرهنگی مهدوی در جامعه منتظر بپردازند. اما متأسفانه شاهد برخی موازی کاری ها یا جزیره ای عمل کردن ها در این زمینه همچون فعالیت های دیگر فرهنگی کشورمان هستیم که باعث شده است عمق تأثیر آنها در خلال سال های اخیر کمتر از دهه های قبل باشد.
گاهی برای رفع ضعف های اجرایی یک نهاد یا سازمان یا انجام کارهای بر زمین مانده آن به ایجاد تشکیلات یا نهاد دیگری اقدام می شود در حالی که نهاد یا سازمان قبلی برچیده نشده است این امر سبب موازی کاری های بیشتری می شود همین امر سبب پیچیده شدن تصمیم گیری ها یا دخالت خواسته و ناخواسته در کار یکدیگر شده و گاهی سبب هدر رفت منابع هم می شود. در این خصوص با حجت الاسلام محمدرضا نصوری معاون تبلیغ و ارتباطات مرکز تخصصی مهدویت به گفت وگو پرداختیم که در ادامه حاصل آن را می خوانید:
*چه عوامل و مشکلاتی سبب موازی کاری در نهادهای مهدوی شده است؟ برای حل این مشکل چه راه حلی وجود دارد؟
در خصوص موازی کاری نهادهای مهدوی مشکل اصلی در نبود نقشه و متولی خاص و متمرکز در امر مهدویت است که همه نظام از آن در عرصه آموزش، پژوهش، تحقیق، تبلیغ و اقدامات فرهنگی حمایت کند.
در این زمینه باید یک سند مهم تدوین شود که گویا شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال تنظیم سندی برای این موضوع است، اما این سند باید طوری تنظیم شود که برای همه مراکز مهدوی تعهدآور باشد. اگرچه برخی اقدامات انجام و ستادی به نام ستاد هماهنگی فعالیت های مهدوی شکل گرفته است اما عملاً ضمانت اجرایی و جایگاه لازم را ندارد لذا چندان نمی تواند قدرت مانور داشته باشد.
پس از این ستاد، ستاد دیگری به نام ستاد فعالان مهدوی انقلابی درست شد، چنین عواملی سبب شد هر کسی خلائی از نظر خود مشاهده کرده و یک مؤسسه، مجموعه یا جریانی را راه اندازی می کند، این مسائل به نبود متولی و سند واحد در مهدویت برمی گردد، که تا این مساله حل نشود پراکندگی و جزیره ای عمل کردن فعالیت های مهدویت وجود خواهد داشت. البته بسیاری از مجموعه ها همچون، بنیاد مهدویت، مرکز تخصصی مهدویت، مؤسسه آینده روشن، مؤسسه موعود، در عرصه مهدویت به صورت تخصصی ورود پیدا کردند و کار می کنند اما باید مأموریت های هر کدام از آنها مشخص شود.
در خصوص موازی کاری نهادهای مهدوی مشکل اصلی در نبود نقشه و متولی خاص و متمرکز در امر مهدویت است که همه نظام از آن در عرصه آموزش، پژوهش، تحقیق، تبلیغ و اقدامات فرهنگی حمایت کند
به عنوان مثال در زمینه هنر هنوز ما فیلم فاخر و خوبی در زمینه مهدویت نداریم. در هر بخشی نظیر صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه های علمیه و دانشگاه ها که باید ورود پیدا کنند مشاهده می شود که متولی و سند بالادستی که قدرت اجرایی و نظام مندی را داشته باشد وجود ندارد به همین دلیل موازی کاری های فراوان صورت می گیرد. گاهی یکی از علل این موازی کاری ها نیز عدم اطلاع رسانی درست در عرصه فعالیت های مهدوی است که صورت می گیرد.
*موازی کاری نهادهای مهدوی چه آسیب هایی به عرصه فعالیت های مهدوی وارد می کند؟
از آسیب های موازی کاری در عرصه فعالیت های مهدوی این است که یکدیگر را خنثی یا به تناقض و تضاد این فعالیت ها منجر می شود لذا باید فعالیت های مهدوی در عرصه های علمی، پژوهشی، تبلیغی و فرهنگی هر کدام در حوزه خاص خود و با مأموریت های ویژه تعریف شود. به طور قطع اگر این اتفاق رخ ندهد آسیب های فراوانی از جمله دخالت های افراد غیر متخصص را در بر خواهد داشت کما اینکه مدعیان و منحرفان سوء استفاده های زیادی از این قضایا کردند و چنین فضایی سبب شده که مردم آن نگاه معرفتی اصیل نسبت به مهدویت را به دست نیاورند.
شورای عالی انقلاب فرهنگی تهیه مبانی سند بالادستی مهدویت را به حوزه های علمیه واگذار کرده است که ظاهراً مبانی آن نوشته شده است. متأسفانه در همین قضیه هم موازی کاری صورت می گیرد، در ابتدا سند مهدویت را بنیاد حضرت مهدی (عج) دنبال می کرد، وسط کار گفتند که این از مأموریت های حوزه علمیه است و آن را به حوزه علمیه واگذار کردند که این نیز هنوز به نتیجه مورد نظر نرسیده است.
*رسانه ها در خصوص رفع موازی کاری نهادهای مهدوی چه اقداماتی می توانند انجام دهند؟
به طور قطع برای جریان سازی و ایجاد حساسیت نسبت به مقوله مهدویت مهم ترین مجموعه کمکی رسانه ها هستند. بدون ابزار رسانه و تبلیغ، فعالیت های مهدوی به نتیجه و پختگی لازم نمی رسد، نیاز است که رسانه ها با ورود خود مطالبه گری و ایجاد حساسیت کنند و جامعه خواص را از حالت بی تفاوتی خارج کنند.
*چرا سند شورای عالی انقلاب فرهنگی هنوز به نتیجه مطلوب دست پیدا نکرده است؟
شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نوشتن سند بالادستی نهادهای مهدوی که به حوزه های علمیه واگذار کرده باید بودجه ای را اختصاص دهد چراکه برای هر سند نظام مندی هزینه صورت می گیرد؛ لذا باید با نخبگان گفتگو صورت گیرد و نظرات مختلف را جمع آوری کرد. چنین اقداماتی کارهای سنگین و پروژه ای است. شورای عالی انقلاب فرهنگی و نظام باید برای مهدویت بودجه خوبی را در نظر بگیرند که متأسفانه دیده نشده است.
شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نوشتن سند بالادستی نهادهای مهدوی که به حوزه های علمیه واگذار کرده باید بودجه ای را اختصاص دهد چراکه برای هر سند نظام مندی هزینه صورت می گیرد
همچنین باید برای هر مسئله فرهنگی پیوست مهدویت لحاظ شود. در هر موضوع فرهنگی باید دید آیا مقوله مهدویت در آن موضوع دخالت دارد یا نه که به طور قطع باید داشته باشد. بنابراین باید نقطه نظرات و اظهارنظرهای صاحب نظران و نخبگان مهدویت را بشنویم و استفاده کنیم.
نکته مهم تر اینجا است که ما باید مراکز مهدوی خوب را تقویت کنیم. گاهی افزون بر اینکه حمایت نمی کنند مقابل مراکز تخصصی و مجموعه های مهدویت موانعی را قرار می دهند، متأسفانه این نهادها به بهانه اینکه مربوط به نظام و دولت می شود هزینه های مردمی هم به آن سمت کم می شود اما جریانات انحرافی هیچکدام مشکل مالی ندارند و مورد حمایت عوامل داخلی و خارجی قرار می گیرند.
*در زمینه بودجه چه اقدامات دیگری باید انجام گیرد؟
در زمینه اختصاص بودجه همه نظام اعم قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضائیه باید هزینه های پیشگیری از انحرافات و آسیب های وارد بر جامعه در زمینه مسائل مهدوی را تقبل کنند. رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب به بحث تمدن سازی پرداختند. باید پرسید که ما در زمینه تمدن سازی چه کار کردیم، تمدن سازی اسلامی یعنی فرهنگ جامعه را به جامعه منتظر تغییر بدهیم متأسفانه فرهنگ امروز جامعه ما منتظرانه نیست باید فرهنگ را منتظرانه کرد لذا تمام دستگاه ها باید پیوست مهدویت داشته باشند که به یاری خداوند به آن جامعه مهدوی دست پیدا کنیم.