مدیران کشور خود را از مردم نمی دانند

۱۴۰۰/۰۹/۱۴ ۱۰:۲۸ چاپ کد خبر: 141387
[ad_1]

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: مساله بازسازی انقلابی عرصه فرهنگ که ضرورت آن را رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای در نخستین دیدار خود با هیأت دولت سیزدهم مطرح کردند، امروزه بدل به دغدغه اصلی مدیران، فعالان و نظریه پردازان عرصه فرهنگ شده است. می توان گفت که فلسفه ضرورت این بازسازی به عملکرد مدیران پیشین باز می گردد. مدیران نهادهایی که هرکدام نقشی جدی در مدیریت فرهنگی کشور داشتند و هرکدام مسیر فعالیت نهادهای تحت امر خود را به صورت جزیره هایی جداگانه تعیین کرده بودند و اجتهاد شخصی آنها بر مسیر کلی ترسیمی از فرهنگ همیشه رجحان داشته است.

به همین دلیل ضرورت دارد که روند بازسازی از مسیر عقلانیت تبیین شده توسط نظریه پردازان بگذرد. همچنین این میان ضرورت دارد تا نقطه نظرهای فعالان عرصه فرهنگ در جای جای کشور برای پروژه بازسازی انقلابی عرصه فرهنگ نیز اخذ و دسته بندی و بررسی شوند. متاسفانه نخبگان و فعالان فرهنگی در استان های کشور، راه چندانی به رسانه ها ندارند و نقطه نظرات، ایده ها و تئوری های آنها که بعضاً از نظرات پایتخت نشینان ممکن است بهتر باشد، مطرح نمی شوند. شاید یکی از دلایل برای ضرورت این بازسازی همین شنیده نشدن صدا و نظریات نخبگان استان ها و مناطق دورافتاده توسط رسانه های انقلابی باشد. رسانه ای که از بیت المال ارتزاق می کند باید صدای تک تک مردم ایران – و نه صرفاً پایتخت نشینان – باشد.

برای رسیدن به این مقصود خبرگزاری مهر در پرونده بازسازی انقلابی عرصه فرهنگ خود تلاش کرده تا با فعالان فرهنگی شهرستان های مختلف کشور نیز گفت وگو کند. از این دست مطالب پیشتر گفت وگوهایی با میترا متاجی، فعال و منتقد فرهنگی و ناشر مستقر در شهرستان نوشهر مازندران، محمدرضا یوسفی، کارشناس ارشد مدیریت آموزش و فعال فرهنگی در خراسان جنوبی، عبدالله رییسی، از فعالان فرهنگی و رسانه ای در سیستان و بلوچستان و حجت الاسلام جواد فراهانی، فعال فرهنگی استان مرکزی و اکبر فراهانی نیا مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گلستان به گفت وگو پرداختیم. در این قسمت با احمد رشیدی، فعال فرهنگی اهل سنت از شهر سقز گفت وگو کرده ایم.

قسمت های پیشین این مجموعه را اینجا ببینید و در ادامه با مشروح این گفت وگو همراه شوید:

* می دانیم که انقلاب اسلامی ایران ماهیتی فرهنگی دارد و ما در اصل پیروزی قیام به زعامت امام خمینی (ره) را مدیون مؤلفه های فرهنگی هستیم. بنابراین باید در طول عمر پربرکت انقلاب، فرهنگ اصلی ترین دغدغه حکومت بوده باشد. از وجهی این دغدغه وجود داشته است، چرا که در کلام امام (ره) و مقام معظم رهبری به عنوان رهبران دینی و سیاسی جامعه همیشه از وجهی ایجابی ضرورت توجه به فرهنگ دیده می شود. با این اوصاف وقتی که رهبر و رئیس حکومت از مسئله بازسازی انقلابی عرصه فرهنگ سخن به میان می آورند، نشان از ضعف های شدید در برنامه های پیشینی دارد. به نظر شما ضرورت بازسازی ساختار فرهنگ و رسانه در چیست و آسیب ها و نقاط ضعف ساختار کنونی را در چه مواردی می بینید؟

اعتماد به رسانه باید گستره عمومی داشته باشد، در کشور انواع رسانه ها وجود دارند، اعتماد به رسانه یعنی اعتقاد به عمل، گستره امور فرهنگی در کشور آنقدر زیاد است که فرهنگ عمومی را به چالش می کشد، چرا که مدیریتی واحد برای اعتلای فرهنگ وجود ندارد، با وصف اینکه این امر در عرف و کلام ناخوداگاه به سوی وزارت فرهنگ می رود اما در عمل هر جایی می تواند به عنوان فرهنگ دست بکار شود و افکاری را به جامعه در همین راستا القا کند.

اما متاسفانه موازی سازی ها و موازی کاری های گوناگون در ادارات که همه کپی کار یکدیگر هستند، اساس فرهنگ را به چالش می کشد، هر کار فرهنگی، فرهنگی نیست و هر عملکردی فرهنگسازی نیست و این دو مقوله فاصله زیادی با هم دارند و باید راهکار اختصاصی برای این کار برنامه ریزی شود. رسانه می تواند در کنار عمل به کار خود به فرهنگ و ساختار خود کمک کند، اما فرهنگسازی و ایجاد ارتباط در این روزها به مسئله اصلی تبدیل شده و متاسفانه جو حاکم بر کشور که فضای مجازی است همه را به چالش می کشد.

همیشه مسئولان خود را تافته جدا بافته می دانند و نمی دانند خودشان هم در زمره مردم هستند و در آینده به میان مردم بازمی گردند. باید اول از مسئولان شروع کرد تا آنها بدانند هر آنچه که دارند و ندارند چه از نظر حقیقی و چه حقوقی، از مردم است فضای مجازی در جامعه کنونی راحت ترین ابزار برای استفاده عموم است، اما برای سالم سازی و استفاده بجا از این فضای کاملاً نامحدود آیا اقدامی شده است؟ آنچه انجام شده با آنچه که نظاره گر آن هستیم بسیار متفات است. ساختار یک جامعه در زمانی نقش واحد دارد که فرهنگ استفاده از هر چیزی وجود داشته باشد و با شیوه ها و راهکارهای گوناگون با بصیرت عمومی همخوانی داشته باشد.

در جامعه اسلامی ایران که زبانزد جوامع جهانی است و از هر فشاری برای از بین بردن ارتباط و فرهنگ استفاده می کنند، باید ساختار اصلی را تدوین کرد. این ساختار باید متشکل از صاحبنظران و افرادی باشد که چالش ها و مشکلات را بشناسند. رسانه در کنار فرهنگ نقش پیدا می کند هر دو شیوه های عملی متفاوت دارند اما تعریف یک ساختار کلی می تواند این مسائل را حل کند. جامعه روز به روز در حال پیشرفت است با وصف اینکه مشکلات عدیده ای در مورد زندگی مردم وجود دارد اما باید به فرهنگ توجه ویژه تری شود، چون این فرهنگ است که بنیان یک کشور را حفظ و پاسداری می کند تا آیندگان بدانند که ملیت در کنار فرهنگ توانمند بوده است.

* می دانیم که اکنون کشور با مشکلات اقتصادی و زیرساختی عدیده ای دست و پنجه نرم می کند و دغدغه آب و نان اکنون مهم ترین مسئله است. با این اوصاف مهم ترین مسئله کشور و مردم که با بازسازی ساختار فرهنگ و رسانه باید حل شود، چه مسئله ای است؟

بزرگ ترین مشکلی که در حال حاضر وجود دارد کپی کاری ادارات و تکراری بودن آنهاست. فرض را این بگذارید ابلاغیه ای از سوی وزارتی اعلام می شود و باید اقداماتی را انجام داد، تمام ساختار آن وزارت و یا سازمان باید در این راستا قدم بردارند، اما برخی وزارتخانه ها همان ابلاغیه را با تغییراتی در چهارچوب دیگری تعریف می کنند و این خود یک موازی کاری است که هم فرهنگ و هم ساختار آن را برهم می زند.

* برای تدوین موفق طرح بازسازی ساختار فرهنگ و رسانه و در مرحله بعد، اجرا و نظارت بر اجرا، چه الزاماتی باید رعایت شود؟

موضوع اهمیت ویژه ای دارد، باید شناخت ها از فرهنگ، فرهنگسازی شود. به عبارتی باید به یک معرفت شناسی دقیق از مقوله فرهنگ رسید. هر چیزی فرهنگ نیست و ممکن است، برخی از مولفه های فرهنگی در فرهنگ ما «ضد فرهنگ» باشد.

مردم ولی نعمتان هر جامعه ای هستند، باید به مردم نقش داد که خود اجرا کننده آن باشند باید اساس آن بر پایه نظام اسلامی با راهکارهای مشخص تعریف شود، اجرا باید بر عهده یک وزارت باشد و عمل به آن بر عهده دیگران. فرهنگ شامل عناوین زیادی می شود که برای آنها راه های متفاوتی وجود دارد اما رسمیت یافتن و اجرای آن کاری اساسی و بنیادین می خواهد. همچنانکه قانون اساسی ملاک کشور است، فرهنگ هم باید به یک ملاک تبدیل شود، نباید با همسو نگاری هر دو را پایمال کرد بلکه باید اساسی نقش کشید و اساسی اقدام کرد.

* اگر این طرح درست تدوین و اجرا شود، چه فواید و تأثیر ملموسی بر زندگی مردم خواهد داشت؟

اینجا باید گفت هر کاری که اساس و بنیان آن خوب چیده شود و راهکارها و برنامه ها بر اساس قانونی مدون و مرتب تعریف شود حاصل آن تاثیرات مثبت در جامعه است، ما همه گوشی همراه داریم اما شیوه استفاده صحیح از آن را کمتر کسی می داند، چون ابزاری بروز است و هر روز گستره آن در جامعه بیشتر می شود پس باید فرهنگسازی شود تا بتوان حتی از یک وسیله به شیوه مناسب استفاده کرد، چالش ها آنقدر زیاد است که از هر چیزی می توان تاثیرات متفاوتی گرفت.

* جایگاه مردم در نظام حکمرانی مطلوب فرهنگ چیست؟ آیا در حوزه فرهنگ ما به مولفه «ولی نعمتی» بودن مردم رسیده ایم؟

مردم ولی نعمتان هر جامعه ای هستند، باید به مردم نقش داد که خود اجرا کننده آن باشند. آیا در یک آپارتمان فرهنگ آپارتمان نشینی خوب نقش گرفته است؟ جواب این سوال خیر است، چون هر مالک یا صاحبخانه ای را که به گفت وگو دعوت می کنیم و در این خصوص صحبت یا مصاحبه ای می شود، می گوید که چهار دیواری و اختیاری. او نمی داند همان چهار دیواری که دارد آن هم نیازمند فرهنگسازی است که باید در همان ملک هم شیوه های فرهنگسازی استفاده از ساختار زندگی تعریف شود. به طور کل باید نقش مردم در ایجاد این توسعه را پررنگ تر کرد. تا مردم نخواهند یک موضوع یا یک اساس به فرهنگی عمومی تبدیل شود هیچ شخص یا قدرتی نمی تواند حتی از راه آموزش آن را به یک ساختار کلی تبدیل کند.

* نخبگان، فعالان فرهنگی و مسئولان چه وظایفی در بازسازی ساختار فرهنگ و رسانه دارند؟

هرکدام نقش متفاوتی دارند. نخبگان در کنار فعالان فرهنگی جان می گیرند و ترکیب نخبگان و فعالان فرهنگی برای تعریف یک هدف می شود کمک به مسئولان. مسئولان باید بپذیرند که هم رسانه، هم نخبه و هم فعالان فرهنگی و مدنی تلاش می کنند که یک ساختار را که خدمت به مردم است رواج دهند اما باید مسئولان هم به نقش خود عمل کنند. آنها هستند که دستورات و… را به مرحله اجرا می گذارند. پس هیچ نخبه و فعال فرهنگی و مدنی نمی تواند بدون کمک مسئولان آنچه را که حاصل تجربه، تحقیق و تفحص است به آن رنگ مایه عمل بپوشاند، چون همان مسئول به قدرت درک کافی نرسیده است که بداند باید از افکار عمومی جامعه برای پیشبرد راهکار کلی نظام اسلامی قدم بردارد. تمام این عوامل باید در در دست هم باشند تا بتوان یک بیان یا شیوه و یا کلام را به فرهنگی عمومی تبدیل کرد.

* به ولی نعمت بودن مردم اشاره کردید. بفرمایید که توده های مختلف مردم چگونه می توانند در بازسازی انقلابی ساختار فرهنگ و رسانه مشارکت کنند و پیشنهاد شما در طراحی سازوکار این مشارکت مردمی چیست؟

استفاده از ایده، نظر، مطالعه و تحقیق صاحب نظران، نخبگان، دانشجویان، فرهنگیان، همه و همه باید مورد توجه قرار گیرد. در ساختار کلی بازسازی انقلابی هماهنگونه که از قبل وجود داشته شاخصه های متفاوتی اعمال و اعلام شده، اما شیوه های عملکردی آن متفاوت بوده است. رسانه باید آنقدر قدرتمند باشد که بتواند حتی با پخش یک تصویر چیزی را به فرهنگ یا ضد فرهنگ تبدیل کند، راهکار مناسب وجود دارد اما شیوه استفاده از راهکار رنگ و بوی خاصی ندارد و اکثراً سلیقه ای عمل می شود.

* به نظر شما مهمترین اصل و سیاست حکمرانی فرهنگی چیست؟

سالم سازی، ارائه برنامه و راهکار، چشم اندازی وسیع برای نسل آینده.

* در گفت وگوهای پیشین از مصاحبه شوندگان از تاثیر منش و سبک زندگی مسئولان در جمهوری اسلامی ایران سوال کردیم که پاسخ ها تقریباً ناامید کننده بود. شما منش و سبک زندگی مسئولان، در فرهنگ عمومی جامعه را چقدر تاثیرگذار می دانید؟

متاسفانه این منش در ایران به خوبی تعریف نشده است و همیشه مسئولان خود را تافته جدا بافته می دانند و نمی دانند خودشان هم در زمره مردم هستند و در آینده به میان مردم بازمی گردند. باید اول از مسئولان شروع کرد تا آنها بدانند هر آنچه که دارند و ندارند چه از نظر حقیقی و چه حقوقی، از مردم است. جایگاه مردم در جامعه باید ارتقا پیدا کند که بسا همان جایگاه مدیر پروری است. مدیران خود عضوی از جامعه هستند اما امکانات و اختیارات و دستورات آنها به شیوه ای است که حرفی برای گفتن دارند موضوع را به خویشتن پنداری و خود بزرگ بینی تبدیل می کنند و این است که در بعضی جوامع همیشه مسئول پررنگ تر است تا مردم.

* با توجه به انتصاب رئیس جدید صداوسیما، چه پیشنهادهای ملی و استانی برای بازسازی ساختار رسانه ای کشور دارید؟

اعتماد، اعتماد و اعتماد. این یک اصل است. اگر در هر ساختار و برنامه اعتماد وجود نداشته باشد، ریشه از بیخ ویران است. استفاده از قومیت ها و تنوع افکار و بکارگیری درست در راستای هر قومیتی موجب نشاط و امید آوری می شود. رسانه ملی باید بداند که کورد و فارس و لر، عرب و عجم همه در کنار هم یک ملت هستند و این باید به اولویت تبدیل شود. استفاده از کلیه ظرفیت های مردمی برای ارتقای کیفی رسانه اولویت است. اعتماد به جوانان بومی و مردمی یک اولویت است. تقسیم برنامه ها و اولویت ها در بین کلیه شهرها باید از اهم برنامه ها تلقی شود. در اکثر استان ها صدا و سیما در مرکز استان و در یک شهر است و انحصار طلبی در همان شهر نقش بسیار زیادی دارد چون از فرصت های دیگر در سایر شهرها اسفاده نمی شود و انحصار صدا و سیما در آن شهر است همه چیز را از آنجا می پذیرند و در تقسیم برنامه ها و فرهنگسازی ها در سایر شهرها استفاده نمی کنند. این موضوع یکی از بزرگ ترین و مهم ترین مشکلات است، چون حتی در شهرها هم رسم ها و آئین های به خصوصی وجود دارد اما چون انحصار طلبی اولویت بوده است، شهرهای همجوار نمی توانند از این پتانسیل مهم استفاده کنند.

در کل انحصار طلبی توسط افرادی که در خود صدا و سیما وجود دارد باید از بین برود، بازیگر بازیگر است، مجری مجری و نویسنده هم نویسنده است. آیا می شود یک استادکار ماهر مکانیک را که یک عمر استاد این حرفه بوده است، از او به عنوان یک عکاس استفاده کرد؟ قطعاً خیر. چون تجربه و افکار او چیز دیگری است، شاید میان هزاران نفر یکی پیدا شود ولی باید به ارزش ها توجه کرد.


[ad_2]
منبع
همرسانی کنید:

طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان