معاون سرمایه انسانی مرکز تعاملات بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت: ۱۰ هزار نخبه ایرانی با شرکت های دانش بنیان همکاری دارند و ۲۷۰۰ نفر از آنان به ایران بازگشتند

به گزارش خبرگزاری مهر، سلسله جلسات «بازاندیشی مهاجرت» در قالب ویژه برنامه سایه روشن به همت فرهنگسرای اندیشه برگزار شده و در آن ابعاد مختلف موضوع مهاجرت مورد بررسی قرار می گیرد. نخستین جلسه از این ویژه برنامه با موضوع «مهاجرت نخبگان» در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.

در این جلسه سیدعلی حسینی معاون سرمایه انسانی مرکز تعاملات بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و غلامرضا منتظمی دیپلمات سابق ایران در فرانسه و مدیر مؤسسه افق نو حضور داشتند.

حسینی در ابتدای سخنان خود گفت: اگر بخواهیم صرفاً دید منفی داشته باشیم، موضوع مهاجرت به عنوان یک تهدید دیده می شود، این موضوع در حالی است که از برخی مناظر دیگر، می تواند فرصت هایی را به همراه داشته باشد. اگر مهاجرت هدفمند باشد و طی آن انتخاب درستی صورت گیرد، می توان به ابعاد مثبت آن نیز فکر کرد. نکته مهم اینجاست که ارتباط آن فرد با کشورمان قطع نشود. امروزه در دنیا نیز موضوع مهاجرت رشد چشمگیری داشته و تعداد دانشجویان بین المللی از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۲، ۵ برابر شده است.

وی افزود: بر اساس آمارها، حدود ۵۳ هزار دانشجوی ایرانی در خارج از کشورمان تحصیل می کنند. البته این تعداد نسبت به ۱۰ سال قبل، کاهش چشمگیری داشته است. با این حال، از نظر کیفی بهترین دانشجویان ما برای تحصیل به کشورهای دیگر می روند. در حقیقت، اگر چه شاید تحت تأثیر عواملی کمیت کمتر شده است، اما کیفیت دانشجویان مهاجر بالاست. از سوی دیگر، بسیاری از این دانشجویان مهاجر شاید در جایی تحصیل کنند که جز بهترین دانشگاه های دنیا نباشد؛ جالب است بدانید که حدود ۰.۵ تا ۱ درصد دانشجویان ایرانی که مهاجرت می کنند در ۲۰ دانشگاه برتر دنیا پذیرش می گیرند.

مرکز تعاملات بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت: در دنیا، مهاجرت بین المللی و دانشجویان بین المللی وجود دارد، اما عمده آنان پس از تحصیل به کشورشان برمی گردند. برای مثال، چینی ها بیش از ۳۲۰ هزار دانشجو در آمریکا و کشورهای دیگر دارند اما عمده آنان پس از تحصیل به چین برمی گردند. دلیل این موضوع هم این است که آکادمی علوم چین به آنان شغل و درآمد خوبی می دهد. هم چنین تعداد دانشجویان عربستانی در آمریکا، ۳-۴ برابر دانشجویان ایرانی است، اما آنان هم به کشورشان برمی گردند. این اتفاق در حالی است که ۹۰ درصد ایرانیانی که به آمریکا می روند و بیش از ۱۰ سال در آنجا می مانند، دیگر برنمی گردند. این اتفاق، نقطه ضعف ماست.

در بخش دیگری از این جلسه غلامرضا منتظمی گفت: در قرن بیستم و پس از تحولاتی که پیش آمد، نخستین زمینه ها برای موضوع مهاجرت، آن هم در شکل و قالب فعلی آن ایجاد شد. انتخاب بسیاری از افراد غرب بود، اما با اتفاقاتی در سال های بعد رخ داد، غرب هیمنه خود را از دست داد. اکنون مهاجرت تبدیل به مفهوم جدیدی شده است که از آن به عنوان پناهندگی یاد می کنند.

وی ادامه داد: جنگ نرم تکان دهنده ای از سوی دشمنان علیه ایران شکل گرفته است که در ۲ بعد قابل بررسی است؛ یکی تحریم هاست که به بهانه هسته ای شدن ایران علیه کشورمان اعمال شده و به نوعی زلزله ۱۰ ریشتری به اقتصاد ماست و دیگری مانور دادن در موضوع مهاجرت و القای مفهوم فرار نخبگان از کشورمان است. آنان تلاش می کنند تا بگویند که ایران نمی تواند از نخبگان خود به درستی استفاده کند و آنان راهی جز مهاجرت ندارند.

حسینی در بخش دوم سخنان خود گفت: در سال ۱۳۹۴، ۵ کشور چین، تایوان، کره جنوبی، هند و مالزی را به صورت مطالعه موردی در حوزه مهاجرت و بازگشت نخبگان شان بررسی کردیم. جالب است بدانید که بسیاری از این کشورها اقدامات قابل تأملی برای بازگشت نخبگان خود انجام دادند. برای مثال، هند گفت: هر هندی که در آمریکا حضور دارد و در حوزه IT فعالیت دارد، می تواند در هند شرکت خود را تأسیس کرده، تیم بگذارد و از دور آن را مدیریت کند. همین موضوع باعث شد تا هند تبدیل به یکی از قطب های بزرگ IT در دنیا شود. هم چنین، تایوان با ایجاد یک پارک تکنولوژی اعلام کرد که هر تایوانی که از خارج از کشور برمی گردد، زیرساختی را در این پارک به او می دهم تا بتواند فعالیتش را دنبال کند.

وی ادامه داد: فراموش نکنید که مقوله مهاجرت یکسری عوامل کششی از خارج از کشور دارد و یک سری عوامل کششی از داخل. عواملی نظیر بار روانی موجود در فضای مجازی پذیرایی خوب، استاندارد بودن فعالیت ها، جذابیت های مالی و … از جمله عواملی است که دانشجو را ترغیب به مهاجرت می کند.

وی ضمن تشریح فعالیت های مرکز تعاملات بین الملل برای بازگشت نخبگان ایرانی که در دانشگاه های خارج تحصیل می کنند گفت: از سال ۱۳۹۴، با راه اندازی یک پلتفرم، یکسری از مجموعه ها، شرکت ها و گروه های پژوهشی های تک که فعالیت شان در مرز علم و تکنولوژی است را شناسایی کردیم. از سویی دیگر، از طریق انجمن های تخصصی ارتباطی را بین این گروه ها و دانشجویان و فارغ التحصیلان ایران که خارج از کشور هستند، برقرار کردیم. نتیجه این شد که ۱۰ هزار نخبه ایرانی که در دانشگاه های بسیار خوب دنیا تحصیل می کنند، با داخل کشورمان، دانشگاه ها و شرکت های قوی دانش بنیان مرتبط اند. ۲۷۰۰ نفر از آنان به ایران بازگشتند و در شرکت های دانش بنیان که واقعاً فعالیت دقیق و به روز علمی انجام می دهند، کار می کنند. علاوه براین، ۷۰۰ نفر از آنان هیئت علمی شده اند و نزدیک به ۳۴۰ شرکت دانش بنیان در حوزه های مختلف گردشگری، انرژی، نانو، بیوتکنولوژی، تجهیزات پزشکی و … به همت آنان تأسیس شده است.

حسینی در پایان گفت: بسیاری از کسانی که در خارج از ایران هستند و می خواهند بازگردند مشکل سربازی دارند، ما با همکاری ستاد کل نیروهای مسلح، مقرر کردیم که افراد تاپ، کل پروژه سربازی شان را خارج از کشور انجام بدهند. این موضوع باعث می شود که چالش سربازی آنان حل شود و بهتر بتوانند در ایران رفت و آمد کنند. تمام تلاش ما این است که وقتی این نخبگان به ایران بازمی گردند بتوانیم از ظرفیت شان به خوبی استفاده کنیم. هم چنین تلاش می کنیم با معرفی آنان به دانشگاه ها و شرکت های مختلف راه ارتباطی ایجاد کنیم. البته چالش های بسیار زیادی در این مسیر وجود دارد که باید حل شود.

همرسانی کنید:

طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان