در آخرین روز اسفندماه ۱۴۰۱ رخدادها و رویدادهای ویژه فرهنگ و هنر اصفهان در این سال را مرور می کنیم و امید داریم که سال ۱۴۰۲ هنر و فرهنگ دیار سپاهان و هنرمندانش با چالش های کمتری مواجه باشند و آنچه روی می دهد آفرینش باشد و رضایت مندیِ هنر و هنرمندان شهری که نیمه جهانش خوانده اند.

در ادامه، به برخی از مهم ترین رخدادهای فرهنگ و هنر اصفهان در سال ۱۴۰۱ می پردازیم.

یاران فرهنگ و هنر که از میان ما رفتند

فروردین ماه ۱۴۰۱ ناصر سلیمانی، از آوازخوانان قدیمی و مردمی پل خواجوی اصفهان به دلیل بیماری سرطان درگذشت. او از حدود ۱۶ سال قبل به شکل خودجوش برنامه ای کاملاً مردمی با نام جمعه های خواجو را در ضلع جنوبی رودخانه زاینده رود و پل خواجو بنیان گذاشت که این برنامه هر جمعه از ساعت ۱۰ صبح تا ۲ بعدازظهر با آوازخوانی او و گاهی نوازندگی جوانان، لبخند بر لب مردم جاری می کرد.

اوایل اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ بود که گوهر کرمی از نخستین زنان عکاس اصفهان درگذشت. او در دهه ۳۰ وقتی ۱۵ ساله بود عکاسی را زیر نظر همسرش، محمدحسن اکبری، صاحب عکاس خانه ماه در سبزه میدان اصفهان فراگرفت.

پنجم مردادماه استاد سید اصغر محمودآبادی، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان و نخستین استاد تاریخ اسلام این دانشگاه از زمان انقلاب اسلامی درگذشت. از کتاب های تألیفی او می توان به «دفتر پارینه (تاریخ و فرهنگ ایران)»، «دیپلماسی هخامنشی»، «امپراتوری ساسانیان در گزارش های تاریخی اسلامی و غربی»، «تاریخ ایران در عهد ساسانیان»، «ساختار مثلث یونانیان، اشکانیان و رومیان در ایران زمین»، «حضور ایران در جهان باستان» و «آتشی که نمیرد» اشاره کرد.

۱۱ مرداد نیز احمد گلشیری، برادر هوشنگ گلشیری و مترجم مجموعه چند جلدی و تأثیرگذار «داستان و نقد داستان» به دلیل نارسایی قلبی درگذشت.

۲۲ مرداد عباس منتجم شیرازی، بازیگر، تهیه کننده و خواننده سینمای ایران که در دهه ۱۳۴۰ با خواندن ترانه های فکاهی و محلی معروف شد و در چند فیلم به ایفای نقش پرداخت در اصفهان درگذشت.

۲۲ مهرماه استاد علی ظریفی اصفهانی، هنرمند برجسته رشته قلم زنی در سن ۸۶ سالگی درگذشت و در قطعه نام آوران باغ رضوان اصفهان به خاک سپرده شد.

۲۵ مهرماه نیز نعمت الله ستوده، هنرمند پیشکسوت موسیقی و سرپرست سابق گروه رادیو اصفهان دار فانی را وداع گفت.

همچنین استاد فضل الله شیرانی، شاعر اصفهانی و متخلص به سخا، ۱۵ آبان ماه در سن ۷۶ سالگی درگذشت و قطعه نام آوران باغ رضوان اصفهان به خاک سپرده شد.

بامداد ششم آبان سال ۱۴۰۱ سیروس شفقی، اصفهان شناس، بنیان گذار گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان و انجمن دوستداران اصفهان، به علت ایست قلبی درگذشت.

۱۰ آذر نیز مرتضی هادوی فرد، متخلص به «نامی»، مدیرمسئول انتشارات نامی و از چهره های درخشان شعر و ادب اصفهان گذشت و در قطعه نام آوران باغ رضوان اصفهان به خاک سپرده شد...

و نهایتاً ۱۹ بهمن استاد عباس اعتماد فینی که سال ها همراه با پروفسور رومن گیرشمن، پروفسور ژان ژوزف فرانسوا پرو و صادق ملک شهمیرازدی در فعالیت های باستان شناسی شوش و سیلک کاشان حضور پرثمر داشت، دنیای فانی را وداع گفت و در زیارتگاه امامزاده هادی (ع) فین به خاک سپرده شد.

سفر عزت الله ضرغامی به اصفهان 

پنجشنبه ۲۶ خردادماه عزت الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان نماینده رئیس جمهور در سفر استانی او، به اصفهان آمد و ابتدا در اتاق بازرگانی حضور یافت که در آنجا نمایندگان و مسئولان و صاحب نظران اصفهان بر جریان دائمی زاینده رود از سراب تا پایاب تأکید کردند. او در سفر یک روزه خود به اصفهان از پل خواجو، منارجنبان و سرای هنرمندان حسن آباد (رحیمه خاتون) بازدید و هتل کاربات را نیز افتتاح کرد.

میزبانی جشنواره بین المللی فیلم کودکان و نوجوانان

موضوع تغییر مکان برگزاری سی و چهارمین جشنواره بین المللی فیلم کودکان و نوجوانان نیز موضوعی بود که باعث نگرانی دوستداران سینما در اصفهان شد، چراکه بنیاد سینمایی فارابی موضوع تعیین میزبان را به اعلام نظر کارگروه خود دراین باره موکول کرد و پاسخ قاطعی درباره میزبانی جشنواره داده نمی شد. درنهایت ۱۵ آذرماه مدیر روابط عمومی بنیاد سینمایی فارابی با اعلام ماندگاری جشنواره بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان در اصفهان، از مشارکت این نهاد و شهرداری اصفهان در راه اندازی صندوق حمایت سینمای کودک و نوجوان برای تولیدات سینمایی به منظور حضور در این جشنواره خبر داد.

ماجرای مرمت گنبد مسجد جامع عباسی

بیست و سوم تیرماه بود که سعید  قاسمی نژاد بعد از دیدن تغییر در قوس گنبد مسجد جامع عباسی و از بین رفتن تحدب بخشی از آن درنتیجه مرمت اخیر، با کنار هم قرار دادن تصاویری از قبل و بعدازاین مرمت و انتشار تصویر نهایی در اینستاگرام خود، از تغییر شکل بزرگ ترین گنبد معرق جهان خبر داد. در این خصوص علیرضا ایزدی، مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان با حضور در خبرگزاری ایسنا توضیحاتی را ارائه کرد. همچنین محمدمهدی کلانتری، دانشجوی رشته مرمت بنا و بافت های تاریخی، با حضور در این خبرگزاری از ایراد سازه ای این گنبد خبر داد و سعید قاسمی نژاد دانش آموخته معماری نیز با مقایسه تصاویری از گنبد در دوره های قاجار، پهلوی و دوره اخیر، نشان داد که علاوه بر ایراداتی که طرح ها و نقش های مرمت اخیر گنبد مسجد جامع عباسی وجود دارد کاشی های شکم گنبد که حداقل به ۱۶۰ سال قبل تعلق داشته اند به واسطه این مرمت تخریب شده اند. درنهایت جمعی از استادان دانشگاه و متخصصان معماری و مرمت، با امضای نامه ای خواستار توقف مرمت گنبد مسجد جامع عباسی تا انجام تحقیقات بیشتر، پس از اخذ نظر خبره ترین صاحب نظران ملی و بین المللی دراین باره شدند.

اما در زمان بازدید خبرگزاری ایسنا از روند مرمت گنبد مسجد جامع عباسی البته از روی ماذنه این گنبد، اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان باوجود تأکید متخصصان بر توقف مرمت، از تیغ اصلاح بر قوس گنبد سخن گفتند؛ بااین حال ۲۱ مرداد نیز اعضای شورای عالی نظارت حفظ و مرمت میراث فرهنگی با هدف بررسی وضعیت مرمت گنبد مسجد جامع عباسی (مسجد امام) و رسیدگی به قصور احتمالی در مرمت تعیین شدند و علی دارابی، قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در احکامی جداگانه،  اسکندر مختاری، سید مرتضی فرشته نژاد، مهرداد حجازی و علیرضا ایزدی را به عنوان اعضای شورای عالی نظارت حفظ و مرمت میراث فرهنگی منصوب کرد. همچنین ۱۱ آبان ماه مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی از بررسی و جمع بندی مرکز پژوهش های مجلس در خصوص اقدامات صورت گرفته در مرمت گنبد مسجد جامع عباسی و مسجد شیخ لطف الله خبر داد و با استفاده از عنوان «نوسازی به جای مرمت!» اعلام کرد که اقدامات صورت گرفته در مرمت این دو گنبد غیراستاندارد و خارج از عرف و علم مرمت بوده و باید سریع تر متوقف شود.

در خصوص مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله نیز۲۱ آذرماه سید مهدی موسوی موحد، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان علیرغم ایرادهای موجود در مرمت دونیم ترکِ نخست این گنبد که از سال ۹۶ مورد انتقاد بود و باوجودتأکید متخصصان مبنی بر توقف مرمت و استفاده از نظرات نخبگان و پیشکسوتان کشوری و حتی بین المللی، از پایان مرمت سه نیم ترک دیگرِ گنبد مسجد شیخ لطف الله نیز خبر داد.

توقف عملیات باستان شناسان در ایستگاه مترو ابن سینا

در تیرماه عملیات گمانه زنی باستان شناسی در ایستگاه ابن سینا که یکی از ایستگاه های خط دو قطار شهری اصفهان است، بعد از یک ماه متوقف شده و مسئول باستان شناسی این اداره با اشاره به شباهت آثار معماری به دست آمده در این ایستگاه و آثار حاصل از کاوش در میدان عتیق، ساختار معماری هر دو را فوق العاده ضعیف خواند. این موضوع واکنش میراث دوستان را در پی داشت، ازجمله اینکه علی شجاعی اصفهانی، سرپرست کاوش باستان شناسی ایستگاه مترو امام حسین (ع) گفت: اگر اراده ای برای شناخت و حیات پایدار اصفهان وجود دارد این شهر نباید بازیچه افرادی شود که تمام ثروت نهفته شهر را به بهانه مترو، به بهانه پاساژ و پارکینگ و به بهانه خانه هایی که توسط مردم ساخته می شود از بین ببرند و فقط افسوس آن برای ما باقی بماند.

چراغ سبز برای تخریب بافت تاریخی خمینی شهر

موضوع تلاش برای تخریب بافت تاریخی خمینی شهر یکی از موارد چالش برانگیز در سال گذشته بود و درست در همان روزی که توضیحات عزت الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از سوی نمایندگانِ امضاکننده طرح استیضاحِ او شنیده شد مجوز تعریض ۲۰ متریِ خیابان بخشداری در خمینی شهر از سوی معاونت امور مجلس، حقوقی و استان ها و برخلاف قوانین و مصوبات بالادستی و نظرات بدنه کارشناسی به مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان ابلاغ شد. چند روز بعد خانه ترابی در محدوده بافت تاریخی خمینی شهر تخریب شد.

درگذشت آیت الله محمدعلی ناصری

۴ شهریورماه آیت الله شیخ محمدعلی ناصری، مجتهد، مروج فرهنگ مهدویت و از علمای اخلاق حوزه علمیه اصفهان درگذشت و پیکر او در گلستان شهدای اصفهان و با حضور گسترده مردم به خاک سپرده شد.

نمایشگاه دائمی کتیبه های تاریخی چهل ستون

مهرماه نمایشگاه کتیبه ها و سنگ های تاریخی چهل ستون به صورت دائمی در این کاخ موزه برپا شد و به این ترتیب آثاری که از سال ها قبل در نقاط مختلف چهل ستون به صورت پراکنده قرار داشتند در قالب نمایشگاه دائمی ارائه شده اند و تالار ضلع غربی چهل ستون نیز برای این نمایشگاه ساماندهی شد.

بارش برف و باران و تخریب بناهای تاریخی

اواخر دی ماه بعد از بارش بی سابقه برف در اصفهان، ریزش سقف ورودی بازار چیت سازها واقع در بازار قیصریه اصفهان را در پی داشت، همچنین ۲۵ بهمن در پی بارندگی بی سابقه در شهر اصفهان، سقف بخشی از بازار تاریخی دردشت، بخشی از سقف سنتوری مسافرخانه اردیبهشت در بدنه غربی چهارباغ عباسی، دیوار کاه گلی ضلع جنوبی کلیسای وانک، ورودی سرای هنرمندان حسن آباد، تعدادی از مغازه های بازار مقصودبیک و بازار آهنگرها و همچنین دیوار تعدادی از خانه های پشت مسجد شیخ لطف الله دچار ریزش شدند.

برگزاری اولین رویداد مد و لباس اصفهان 

اولین رویداد مد و لباس اصفهان به عنوان جشنواره ای برای عرضه برندهای مطرح بانوان با تأکید بر حوزه حجاب و عفاف، از ششم بهمن در هتل عباسی آغاز شد و تا نهم بهمن ماه پذیرای بازدیدکنندگان بود. 

افتتاح فاز دوم پردیس هنر

۱۷ بهمن ماه فاز دوم پردیس هنر شامل دو سالن نمایش با ظرفیت ۱۸۰ نفر، اتاق تمرین نمایش، اتاق گریم و آکساسوآر، همراه با یک گالری هنری در مساحت ۱۱۰۰ مترمربع و با هزینه ای بالغ بر ۱۵ میلیارد تومان افتتاح شد. پیش ازاین، فاز نخست مجموعه پردیس هنر شامل آمفی تئاتر روباز با ظرفیت ۳۵۰۰ صندلی در سال ۱۳۹۷ صندلی افتتاح شده بود.

برگزاری سیزدهمین جشنواره فیلم فجر اصفهان

۱۷ بهمن ماه سیزدهمین جشنواره فیلم فجر اصفهان هم زمان با چهل و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر در تهران، آغاز و به مدت یک هفته برگزار شد.

اعتراض ارامنه اصفهان به محاصره آرتساخ

ارامنه اصفهان ۵ اسفندماه در کلیسای وانک تجمع کردند تا به سیاست های توسعه طلبانه دولت باکو در قفقاز نه بگویند و از آن ها بخواهند که به محاصره آرتساخ پایان دهند.

برگزاری پنجمین جشنواره ملی تئاتر خندستان

پنجمین دوره جشنواره ملی تئاتر خندستان از ششم تا یازدهم اسفندماه با حضور گروه های نمایشی از سراسر کشور و علاقه مندان هنر نمایش کمدی در بخش های صحنه ای، آثار بخش بیرونی آزاد و آثار بخش ویژه (زاینده رود) در اصفهان برگزار شد.

برخی از تازه های کتاب در سالی که گذشت

جلد سوم کتاب «منظومه اصفهان» که ظهور تا سقوط سلسله صفویه را در قالب مثنوی حماسی روایت می کند، با تلاش پیمان کلانتر معتمد منتشر شد. جلد اول منظومه اصفهان به تاریخ پیش از اسلام اصفهان و جلد دوم نیز مربوط به ورود اسلام تا زمان صفویه بود که شهرداری اصفهان در سال ۹۶ از آن ها رونمایی کرد.

رمان «بد زخم» نوشته مالک شیخی، نویسنده و روزنامه گار اصفهانی، یک اثر اجتماعیِ عاشقانه غیر آپارتمانی است که از سوی انتشارات «اسپانه» راهی بازار کتاب شد.

در آخرین روزهای سال ۱۴۰۱ یادنامه استاد جمشید مظاهری با نام «نامه سروشیار» با همیت علی اکبر احمدی دارانی، دانشیار گروه زبان و ادبیت فارسی دانشگاه اصفهان و گلپر نصری، عضو هیئت علمی دانشگاه یزد منتشر شد. این کتاب، مجموعه ای از ۷۲ مقاله ادبی و علمی به قلم برخی از مشهورترین استادان و محققان معاصر است که به یاد جمشید مظاهری، استاد فقید دانشگاه، تاریخدان، اصفهان شناس و نسخه پژوه نوشته شده و همراه با اشعار، تصاویر، اسناد و فایل های صوتی به جا مانده از استاد مظاهری در دو مجلد از سوی نشر ادبیات قم منتشر و راهی بازار کتاب شده است.

کتاب «پله های موفقیت و مدیریت زندگی» نوشته حمید رضا یوسفی و فهمیه نصیری، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان اصفهان، به عنوان اولین کتاب تألیفیِ انگیزشی در ایران از سوی انتشارات بین المللی الهدی در تهران منتشر شد.

کتاب «سپند مجمر عشق» از انتشارات سلام سپاهان، سروده های شاعر معاصر مرحوم میرزا فضل الله خان اعتمادی متخلص به «برنا» است که توسط مهدی نجّار اعرابی، نویسنده اصفهانی تصحیح و تحقیق و جمع آوری شد و راهی بازار کتاب شد.

در سالی که گذشت،  تازه ترین شماره ماهنامه «وزن دنیا» به عنوان تنها نشریه تخصصی حوزه شعر فارسی در اصفهان رونمایی شد که مروری بر کارنامه باباچاهی در شعر و نقد، پرونده ای درباره زندگی و شعر تندر کیا و نگاهی به جهان شعری سورئالیسم ها از بخش های مهم شماره اخیر این نشریه تخصصی بود.

رونمایی از ۷۷ کتاب دفاع مقدس

۲۳ اسفندماه آیین رونمایی از ۷۷ عنوان کتاب دفاع مقدس، هم زمان با سالروز بمباران مسجد جامع اصفهان با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و بنیاد حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس استان اصفهان در این مسجد برگزار شد.

انتهای پیام