در حال بارگذاری... لطفا صبر کنید.
اَهَم این موارد را در گفت وگو با ابراهیم کارخانه ای رئیس کمیته هسته ای مجلس نهم به بحث و گفت وگو گذاشتیم.
در ابتدا بفرمایید ارزیابی حضرتعالی از واکنش دولت و مجلس به خروج آمریکا از برجام چیست؟
ـ شکی نیست که آ مریکا عامل اصلی تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران بوده و کلیه تحریم ها یا توسط آمریکا و یا با پیگیری آمریکا علیه ملت ایران اعمال شده است و کشورهای اروپایی همواره دنباله رو سیاست های آمریکا بوده اند و به تبع این کشور ایران را در لیست تحریم قرار داده اند.
انتظار اجرای تعهدات کامل مندرج در برجام توسط اروپا غیرواقعی است که نتیجه آن از هم اکنون قابل پیش بینی است همانگونه که نتیجه برجام قابل پیش بینی بود.
بر این اساس با خروج آمریکا از برجام و فروپاشی ساختمان برجام قاعدتاً می بایست دولت جمهوری اسلامی ایران بر اساس بند 36 توافق نامه از برجام خارج شده و مجلس شورای اسلامی نیز طبق ماده 3 قانون بر زمین مانده «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» از مصوبه قانونی خود دفاع و دولت را ملزم به توقف برجام و از سرگیری فعالیت های هسته ای کند که متأسفانه هیچ یک از این موارد اتفاق نیفتاد.
به نظر شما دولت هنگام مذاکره بر روی برجام و امضای آن چقدر موفق شد از اهرم مصوبات مجلس در برابر طرف مقابل بهره بگیرد؟
ـ بدون شک بخش مهمی از مشکلات و خسارت های به وجود آمده در برجام ناشی از بی توجهی و نادیده گرفتن مصوبات مجلس شورای اسلامی بوده است. اگر همان گونه که دولت آمریکا بر مصوبات قانونی کنگره آمریکا مبنی بر عدم امکان لغو تحریم ها از سوی دولت پای فشرد و تعلیق های 120 روزه و 180 روزه تحریم ها را بر تیم مذاکره کننده تحمیل کرد، طرف ایرانی نیز چهار مصوبه هسته ای مجلس شورای اسلامی از جمله قانون الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته ای ملت ایران را در لغو کامل و یکجای تحریم ها همزمان با اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران به عنوان شرکای نخست اجرای برجام در مدنظر قرار می داد؛ امروز شاهد از هم پاشیدگی حقوق از دست رفته ملت ایران در برجام نبودیم.
اما امروز و پس از خروج آمریکا از برجام مصوبات مجلس و به ویژه قانون «الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته ای ملت ایران» قاعدتاً باید در دستورکار دولت قرار گرفته باشد . . .
ـ در حال حاضر نیز متأسفانه دولت با نادیده گرفتن قانون مذکور پیگیر مذاکره با سه کشور اروپایی است که بخش اعظم تعهدات آنها بر زمین مانده و عدم اعتماد به آنها بارها به اثبات رسیده است.
متأسفانه در اعلام موضع آقای رئیس جمهور هم جای مصوبه شورای عالی امنیت ملی و هیأت نظارت بر اجرای برجام خالی است.
در این مقطع به نظر شما در چه حد می توان از اروپا انتظار داشت که تعهدات برجامی خود را انجام دهد؟
ـ اروپا از کدام برجام دفاع می کند؟ برجامی که طعمه ترامپ شده و یا برجامی که خود آنها در طول 2 سال و اندی گذشته از ترس آمریکا بخش مهم آن را اجرا نکرده اند؟
بدون شک، انتظار اجرای تعهدات کامل مندرج در برجام توسط اروپا در شرایطی که آمریکا بر دامنه تحریم ها و تهدیدات خود به شدت افزوده است، اقدامی خوشبینانه و غیرواقعی است که نتیجه آن از هم اکنون قابل پیش بینی است همانگونه که نتیجه برجام قابل پیش بینی بود.
برخی معتقدند که دولت در جریان مذاکرات منجر به برجام به هشدارها و خطوط قرمز رهبر معظم انقلاب توجه کافی داشته است . . .
ـ تجربه دهه های گذشته نشان داده است که توجه به هشدارها و رهنمودهای رهبری انقلاب چه در دوران امام خمینی(ره) و چه در دوره زعامت مقام معظم رهبری همواره مایه نجات کشور از تنگناها بوده است.
برگ نهایی توطئه مشترک آمریکا و غرب در دست مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی است که در زمان مناسب با اعلام بازرسی از اماکن نظامی رونمایی خواهد شد.
اگر در جریان جنگ طالبان با آمریکا در افغانستان و جنگ صدام با آمریکا در عراق و بسیاری موارد حساس دیگر بر اساس نظرات مدعیان کج اندیش وقت عمل می شد کشور در نقشه دشمن گرفتار می شد.
در جریان مذاکرات برجام نیز مقام معظم رهبری حین و قبل مذاکرات به کرات هشدار دادند که آمریکا قابل اعتماد نیست و مخالفت آ نها با اصل نظام اسلامی است، حتی در زمانی که تهدیدات آمریکایی در مذاکرات برجام به اوج خود رسیده بود هشدار دادند که اگر من باشم در چنین شرایطی مذاکره نمی کنم، ملت ایران مذاکره زیر شبح تهدید را نمی پذیرد.
کم توجهی به این هشدارهای صریح بود که منجر به خسارت محض و زیاده خواهی های بیشتر آمریکا غرب شد.
در حال حاضر نیز رهبر معظم انقلاب در اعلام مذاکره 4-3 هفته ای رئیس جمهور با سه کشور این کشورها را صریحاً غیرقابل اعتماد و نتیجه مذاکره با آنها در تأمین منافع ملی را بعید دانسته اند متأسفانه دولت بعیدها را تجربه می کند.
شما پیش بینی تان از آینده مذاکره با اروپا چیست؟
ـ بیانیه مشترک سه کشور اروپایی نشان می دهد که آنها باوجود خروج آمریکا از برجام، زیاده خواهی های فرابرجامی مشترک خود با آمریکا را مدنظر دارند.
از آنجا که ایران قدرتمند اسلامی هرگز زیر بار این توطئه ها نخواهد رفت، از این رو نتیجه مذاکره با سه کشور اروپایی جز از دست رفتن فرصت تصمیم گیری بهنگام با خروج آمریکا از برجام فراهم شده است، نتیجه گیری در پی نخواهد داشت.
آیا اساساً خروج آمریکا از برجام بخشی از یک سناریو بوده است؟ و آن سناریو الان در حال اجراست؟
ـ بله .
به نظر می رسد در سناریوی جدید، آمریکا به عنوان عامل فشار تعیین شده و سه کشور اروپایی نیز با اقدامی تاکتیکی، نقش چانه زنی را در جهت نیل به خواسته های مشترک خود با آمریکا علیه نظام اسلامی ایفا می کنند.
آیا دولت ما متوجه این سناریو شده است؟
ـ ظاهراً نشده است، زیرا که سناریوی مذکور ترجیع بند فرآیند جدیدی است که آقای رئیس جمهور در هماوردی تکراری به امید اجرای کامل برجام و کشورهای اروپایی به دنبال دستاوردی جدید درصدد تجربه آن هستند.
شما روند گام به گامی هم برای سناریو تشخیص داده اید؟
ـ بدون شک برگ نهایی توطئه مشترک آمریکا و غرب در دست مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی است که در زمان مناسب با اعلام بازرسی از اماکن نظامی و مخالفت قاطع جمهوری اسلامی ایران رونمایی خواهد شد.
به نظر می رسد استعفای معاون بازرسان و پادمان های آژانس که پایبندی کشورهای عضو را به NPT تعیین می کند نخستین جرقه این توطئه شوم باشد.
ما در این میان چه اقدام فوری می توانیم و باید انجام دهیم؟
ـ نباید اجازه داد فرصت اقدام متقابل خروج از برجام که هم اینک با خروج آمریکا از برجام فراهم شده از دست برود و پرونده هسته ای ایران به عنوان کشور ناقض برجام به شورای امنیت ارجاع شود.
در پایبندی اروپا به حفظ برجام همین بس که در برابر نقض مکرر برجام توسط آمریکا و اِعمال شدیدترین تحریم ها علیه ایران و در پاسخ به 10 نامه ظریف به کمیسیون مشترک هیچ موضع گیری صریحی از خود نشان نداد!
قابل ذکر است که آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکنون در برابر این خواسته آمریکا مقاومت کرده و 11 بار پایبندی جمهوری اسلامی ایران را در بازرسی های هسته ای اعلام کرده است.
علت خوشبین نبودن شما به مذاکرات با اروپا چیست ؟
ـ در حالی که آمریکا و سه کشور اروپایی بر اهداف توطئه گرایانه چهار محوری هسته ای، نظامی، موشکی و منطقه ای علیه جمهوری اسلامی اتفاق نظر دارند و برجام را پلی برای دستیابی به اهداف اصلی خود می دانند و از آنجا که جمهوری اسلامی ایران هرگز لحظه ای در برابر اقدامات سلطه طلبانه آنها که موجودیت نظام اسلامی را نشانه رفته اند کوتاه نخواهد آمد، آیا ساده اندیشی نیست که تصور کنیم اروپا از همراهی متحد دیرین منطقه ای و جهانی خود دست برداشته است و با وجود تعهدات و منافع مشترک با آمریکا تن به اجرای کامل برجام در جهت تحقق منافع جمهوری اسلامی ایران بدهد؟
در این سناریویی که می فرمایید، اروپا باید در مذاکرات پیش رو از ایران چه بخواهد؟
ـ اروپا در معامله با ایران معجونی از خواسته های متناقض اقتصادی و سیاسی شامل منافع اقتصادی، توطئه های فرابرجامی (موشکی و منطقه ای) و حفظ برجام را می طلبد که هرگز محقق نخواهد شد و مذاکره بر گرد چنین اهدافی آب در هاون کوبیدن است.
آنچه ممکن است در این روند ، ایران را تهدید کند، چیست؟
ـ نباید فرصت خروج بهنگام از برجام را از دست داد و آن را به امتحان مجدد سه کشور غیرقابل اروپایی پیوند زد.
باید به دقت مراقب بود که اعتماد مجدد به شمشیر خیانت دشمن این بار خسارت های بزرگتری را بر نظام اسلامی تحمیل نکند.
ملت سلحشور و وفادار ایران اسلامی همان گونه که طی 39 سال گذشته در مقابل تمامی قدرت های سلطه گر ایستاده و تمامی نقشه های شوم سیاسی و نظامی آنها را به شکست کشانیده است، امروز قدرتمندتر از همیشه تحت هدایت های راهگشای رهبری هوشمندانه انقلاب نظیر عزت و اقتدار خود را ادامه خواهد داد و با تکیه بر توانمندی های داخلی و اتکا بر خدا و وحدت و همبستگی ملت، مشکلات را یکی پس از دیگری پشت سر خواهد گذاشت، چرا که همان گونه که رهبر معظم انقلاب فرمودند مشکل حل نشدنی در کشور وجود ندارد.
در این شرایط، تضمین عینی و عملی که ایران باید از اروپا بگیرد، چیست؟
ـ نظر به اینکه شرکت ها و بانک های اروپایی به علت تهدیدات آمریکا در طول 2 سال و اندی گذشته از معامله و مبادله مالی و بانکی فراگیر با جمهوری اسلامی ایران سرباز زده اند، یقیناً با خروج آمریکا از برجام و افزایش دامنه تحریم ها و تهدیدها از سوی وزارت خزانه داری آمریکا به شدت محدودیت ها علیه جمهوری اسلامی ایران افزوده خواهد شد.
در این صورت تضمین عینی و عملی در قالب قانون می بایست علاوه بر رفع موانع داخلی دربرگیرنده رفع قید و بند شرکت ها و بانک های اروپایی از محدودیت در خزانه داری آمریکا در این مؤسسات باشد و نیز لغو تحریم های ثانویه.
در غیر صورت؟
ـ در غیر این صورت، تضمین عملی هرگز محقق نخواهد شد و جمهوری اسلامی ایران در مذاکره با سه کشور اروپایی فرصت تصمیم بهنگام خروج از برجام را از دست خواهد داد و با چالش های دشوار بعدی در مذاکره با اروپا مواجه خواهد شد.
به عقیده برخی تحلیل گران تا به امروز بالاخره می توان اروپا را به نوعی پایبندتر از آمریکا به برجام برشمرد . . .
ـ در پایبندی اروپا به حفظ برجام همین بس که در برابر نقض مکرر برجام توسط آمریکا و اِعمال شدیدترین تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران در طول اجرای برجام، هیچ گاه موضع گیری صریحی از خود نشان نداد! و باوجود 10 نامه ظریف به کمیسیون مشترک، صرفاً طرفین را به پایبندی برجام دعوت کرده است، که علت آن جز همراهی و هماهنگی کامل اروپا با آمریکا نبوده است.
تجربیات دیگری هم درباره رفتار اروپا در قبال ایران داریم . . .
ـ بله .
در حالی که آقای رئیس جمهور به خوبی واقف است که تصمیمات سیاسی اروپا تحت نفوذ و سلطه آمریکا اتخاد می شود و وابستگی تصمیم سه کشور اروپایی را به آمریکا را طی مذاکرات سال های 1382-1384 خود شخصاً به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی و رئیس تیم مذاکره کننده تجربه کرده اند انتظار تصمیم مستقل اروپا از سیاست های منطقه ای آمریکا فاقد هرگونه توجیه است.
استعفای معاون رئیس آژانس و مدیر مسئول بازرسان از توافق هسته ای ایران می تواند با خروج برجام از آمریکا ربطی داشته باشد؟
ـ این احتمال را نباید از نظر دور داشت که خروج آمریکا از برجام و پافشاری اروپا بر حفظ برجام و تغییر معاونت بازرسان و امور پادمان های آژانس بلافاصله بعد از خروج آمریکا از برجام، یک سناریو طراحی شده سیاسی است که در زمان مناسب ایفای نقش خواهد کرد.
برداشت شما از تضمین های عینی و عملی که رهبر معظم انقلاب گفته اند، چیست؟
ـ نباید اجازه داد فریب لبخندها و وعده های پوچ طرف مقابل دیگر باز تکرار شود، تضمین عینی و عملی که رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید فرمودند به مفهوم برداشتن قطعی کلیه موانع با منشأ داخلی و خارجی از سر راه برجام و انجام مبادلات مالی و بانکی و تجاری فراگیر در میدان عمل است نه تعهدات کاغذی و قول و قرارهای سست بنیان.
از صحبت های شما این گون برمی آید که مذاکره با اروپا را برای ایران نتیجه بخش نمی دانید؟
ـ ببینید مقام معظم رهبری در فرمان مشروط 9 بندی به آقای رئیس جمهور در چندین بند بر اخذ تضمین های قوی و کافی و قرارداد قوی و مطمئن تاکید فرمودند که متأسفانه نادیده گرفته شد و بر همین اساس رهبر هوشمند انقلاب این بار در اعلام مذاکره 4-3 هفته ای ریاست جمهوری «تضمین عملی» را مطرح فرمودند، چرا که بر تعهدهای دولت های بدعهد و غیرقابل اعتماد بر روی کاغذ اعتمادی نیست و اقدام عملی آنها می بایست تضمین قول و قرارها و تعهدات آنها باشد.
بخش مهمی از خسارت های برجام ناشی از بی توجهی در طول مذکرات به مصوبات مجلس به ویژه قانون الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته ای کشور است.
بر این اساس اتحادیه اروپا می بایست در طول 4-3 هفته آینده با اجرای عملی تعهدات، تضمین خود را در عمل نشان دهند؛ طفره رفتن خانم موگرینی از ارائه چنین تضمینی، بازگذاشتن راه خروج برای برعهدی و فرار از اجرای تعهدات کامل، مندرج در برجام است، که در این صورت مذاکره با اروپا دور باطل برای ایران و از دست رفتن فرصت تصمیم به هنگام برای ایران و به نفع اروپا و امریکا خواهد بود.
ولی دولت ظاهراً می خواهد این دور از مذاکرات را به عنوان تجربه ای جدید با اروپا انجام دهد . . .
ـ در حالی که بفرموده رهبر فرزانه هوشمند انقلاب هدف اصلی دشمن مخالفت با نظام اسلامی است و مذاکره، ابزاری برای نیل به خواسته های آنهاست و بر همین اساس اوباما ادعا کرد که بدون شلیک حتی یک گلوله برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران را متوقف کرده است، آیا طرح مذاکره مجدد با سه کشور اروپایی که دارای مواضع مشترک فرابرجامی با آمریکا هستند و عدم اعتماد به آنها در طول دهه های گذشته و مذاکرات سا ل های 1384- 1382 و بویژه در جریان برجام به اثبات رسیده است، مصداق عملی آزموده را آزمون خطاست نیست؟
آیا در شرایط کنونی دفاع اروپا از برجام تهی از منافع جمهوری اسلامی ایران و مملو از منابع امریکا و غرب یک بازی سیاسی و هدفمند برای ایجاد انحراف در دستگاه محاسباتی تصمیم گیری جمهوری اسلامی ایران نیست؟
ممنون از شما و در آخر اگر به عنوان یک جمله مطلبی هست که باید به عنوان مَخلَص کلام مطرح شود، بفرمایید.
ـ کلام آخر آنکه نباید در پیچ پایانی برجام فرصت خدعه به دشمن داد.